Lakiery, politury i matyny to produkty, które służą do wykończenia przezroczystego drewna i innych materiałów. W odróżnieniu od farb kryjących, te preparaty pozostawiają widoczną strukturę i kolor podłoża, podkreślając naturalne piękno np. drewna. Dzięki nim można uzyskać efekt połysku, matu lub satyny, a jednocześnie zabezpieczyć powierzchnię przed działaniem wilgoci, brudu, czy uszkodzeniami mechanicznymi. W branży stolarskiej oraz przy renowacji mebli szczególnie docenia się te środki, bo pozwalają na estetyczne wykończenie bez zakrywania słojów i oryginalnej barwy drewna – co zresztą dla wielu klientów jest kluczowe. Moim zdaniem to właśnie przezroczyste wykończenia są najtrudniejsze do osiągnięcia, bo każde niedociągnięcie jest widoczne jak na dłoni. W praktyce stosuje się różne techniki nakładania – od pędzla, przez szmatkę aż po natrysk – w zależności od efektu i rodzaju produktu. Warto pamiętać, że politury to głównie alkoholowe roztwory szelaku, dające bardzo głęboki połysk, lakiery mogą być na bazie rozpuszczalnikowej lub wodnej, a matyny służą do uzyskania efektu matowego. Takie preparaty są zgodne z normami branżowymi np. PN-EN 927 dotyczących powłok wykończeniowych do drewna. Przezroczyste wykończenie to nie tylko estetyka, ale też ochrona materiału – i to właśnie jest w tym najważniejsze.
Barwienie, szpachlowanie i wykończenie kryjące to procesy, które różnią się zasadniczo od roli lakierów, politur czy matyn. Barwienie polega na zmianie koloru drewna przy zachowaniu jego struktury, najczęściej wykorzystuje się do tego bejce lub specjalne barwniki, a nie lakiery czy politury. Te ostatnie mogą ewentualnie delikatnie przyciemnić powierzchnię, ale ich główną funkcją nie jest nadawanie koloru, tylko zabezpieczenie i podkreślenie naturalnego wyglądu materiału. Szpachlowanie to z kolei proces wyrównywania powierzchni, wypełniania ubytków, pęknięć czy szczelin. Do tego stosuje się szpachlówki, a nie lakiery lub politury – te produkty nie mają właściwości wypełniających, wręcz przeciwnie, muszą być aplikowane na idealnie gładką powierzchnię, bo każda nierówność będzie potem widoczna. Wykończenie kryjące z definicji zakłada całkowite zakrycie materiału – tu używa się farb, które tworzą nieprzezroczystą powłokę. Lakiery, politury i matyny mają działanie odwrotne – eksponują podłoże, a nie maskują je. Częstym błędem jest mylenie lakieru z farbą, bo i jedno, i drugie nakłada się na drewno, ale efekt końcowy jest zupełnie inny. W technice meblarskiej i stolarskiej przywiązuje się ogromną wagę do odpowiedniego dobrania wykończenia do oczekiwanego efektu. Wybór niewłaściwego środka może zniweczyć całą pracę – przykrycie drewna farbą, gdy miało być widoczne usłojenie, jest jednym z typowych problemów początkujących. Z mojego doświadczenia wynika, że zrozumienie tej różnicy jest kluczowe dla każdego, kto chce osiągnąć profesjonalne rezultaty w obróbce drewna.