Dłutarka łańcuchowa służy głównie do wykonywania gniazd o przekroju prostokątnym, i to jest absolutnie standard w stolarstwie czy ciesielstwie. Wynika to bezpośrednio z budowy narzędzia i sposobu pracy samego łańcucha – porusza się on w linii prostej, więc wycinany otwór siłą rzeczy ma kształt prostokąta, z ostrymi narożami. Przy budowie konstrukcji drewnianych, np. wiązarów dachowych, więźb czy nawet mebli, gniazda prostokątne są najbardziej uniwersalne i pozwalają na solidne łączenie elementów poprzez czopy. W praktyce, prawidłowo wykonane gniazdo prostokątne daje dużą powierzchnię styku, co poprawia wytrzymałość całej konstrukcji. Moim zdaniem warto zauważyć, że gniazda okrągłe czy owalne nie sprawdzają się przy klasycznych złączach ciesielskich, bo nie pozwalają na szczelne i stabilne osadzenie czopa. Co ciekawe, według norm branżowych, właśnie takie prostokątne gniazda są przewidziane jako standardowe – i tego wymaga się od fachowców w zawodzie. Z mojego doświadczenia wynika, że dłutarka łańcuchowa znacznie przyspiesza i ułatwia tę pracę, zwłaszcza gdy trzeba wykonać powtarzalne, równe otwory na dużych elementach drewnianych. Także jeśli ktoś planuje pracować z takimi narzędziami, dobrze znać tę zasadę – prostokąt to podstawa!
Pytanie o kształt gniazd wykonywanych dłutarką łańcuchową często sprawia trudność, bo można pomyśleć, że skoro łańcuch jest zaokrąglony lub przypomina narzędzie rotacyjne, to może wycinać gniazda o przekroju okrągłym lub owalnym. To jednak mylące skojarzenie. W rzeczywistości mechanizm działania dłutarki łańcuchowej różni się od np. wiertarki czy frezarki. Łańcuch przesuwa się ruchem posuwisto-zwrotnym, cięcie odbywa się prosto, a prowadnice ograniczają ruch, więc nawet gdyby ktoś chciał, nie wytnie typowego koła czy owalu. Gniazda okrągłe czy owalne są charakterystyczne raczej dla narzędzi takich jak wiertarki, wiertła czy specjalne frezy. W przypadku dłutarki łańcuchowej, nawet przy ręcznym prowadzeniu, efekt końcowy zawsze będzie prostokątny – to wynika z samego sposobu cięcia materiału i geometrii ostrza. Zdarzają się pomyłki, gdy ktoś patrzy na końcówkę narzędzia i wyobraża sobie okrągły przekrój, ale w praktyce to nie ma miejsca. Z kolei gniazda kwadratowe bywają mylone z prostokątnymi, bo rzeczywiście oba typy mają kąt prosty w narożach, jednak dłutarka łańcuchowa raczej nie pozwala na uzyskanie idealnego kwadratu, bo szerokość i długość gniazda najczęściej są różne – czyli tworzymy prostokąt. Branżowe dobre praktyki podkreślają, że właściwe dopasowanie czopa do gniazda zapewniają właśnie kształty prostokątne. Gniazda o innych kształtach mogłyby prowadzić do luzów, obniżając jakość i bezpieczeństwo konstrukcji. W pracy stolarza czy cieśli rozróżnianie tych niuansów jest bardzo ważne. Często początkujący popełniają ten błąd, traktując narzędzie jak coś uniwersalnego, a przecież każde ma swoje ograniczenia i przeznaczenie. Dłutarka łańcuchowa to typowy sprzęt do szybkiego, równego wykonywania prostokątnych gniazd pod czopy – i tego wymaga od nas praktyka warsztatowa.