To narzędzie, które widzisz na zdjęciu, to klasyczna frezarka kształtowa z łożyskiem prowadzącym, popularnie nazywana frezem kształtowym do profili. Używa się jej do wykonywania różnego rodzaju ozdobnych wykończeń i profili na krawędziach elementów drewnianych lub drewnopochodnych. Dzięki łożysku frez prowadzi się idealnie po materiale, nie ryzykując zbyt głębokiego wejścia w obrabianą powierzchnię. Z mojego doświadczenia wynika, że to niezastąpione narzędzie przy produkcji listew przypodłogowych, blatów kuchennych czy frontów meblowych, gdzie wymaga się estetycznego i powtarzalnego kształtu krawędzi. W branży stolarskiej i meblarskiej standardem jest, by profilować drewno właśnie tego typu frezami, gdyż gwarantują one powtarzalność i precyzję – zgodnie z wytycznymi norm PN-EN dotyczących obróbki drewna. Często stosuje się je również w warsztatach amatorskich, ponieważ obsługa takiego frezu jest intuicyjna, a efekt końcowy naprawdę robi wrażenie. Moim zdaniem kluczowa zaleta tego rozwiązania to umożliwienie dowolnego kształtowania krawędzi bez konieczności ręcznego szlifowania czy żmudnej pracy pilnikiem, co znacząco przyspiesza cały proces wykończenia.
Na pierwszy rzut oka łatwo pomylić przeznaczenie tego narzędzia, zwłaszcza jeśli nie miało się zbyt wiele wspólnego z obróbką drewna czy materiałów drewnopochodnych. Otwory czy gniazda wykonuje się najczęściej przy użyciu wiertła lub specjalnych frezów palcowych, a nie takiego frezu kształtowego jak ten ze zdjęcia. Frezy do otworów mają zupełnie inną geometrię – są dostosowane do pracy pionowej, często bez łożyska prowadzącego, bo nie ma tam powierzchni bocznej, po której można by prowadzić narzędzie. Częstym błędem jest też myślenie, że narzędzie to nadaje się do robienia skosów, bo rzeczywiście niektóre frezy potrafią fazować krawędzie, ale prezentowany egzemplarz ma profil typowo ozdobny, nieprostoliniowy, co od razu zdradza, że jego główną rolą jest tworzenie specyficznych kształtów na krawędzi, a nie prostych faz czy skosów. W obróbce gniazd stosuje się natomiast narzędzia o wąskiej średnicy, które pozwalają na precyzyjne zagłębianie się w materiał, czasem nawet z ogranicznikami głębokości. Frez kształtowy z łożyskiem, taki jak na zdjęciu, w praktyce wykorzystuje się głównie do profilowania krawędzi – czyli dokładnie tego, czego nie osiągniemy ani wiertłem, ani typowym frezem do gniazd czy skosów. Moim zdaniem najczęstsza pomyłka wynika z tego, że nie wszyscy zwracają uwagę na detal konstrukcji narzędzi – a to właśnie on determinuje możliwe zastosowanie. Warto wyrobić sobie nawyk analizy kształtu i obecności elementów takich jak łożysko, bo to często podpowiada, z czym mamy do czynienia.