Inkrustacja to technika zdobienia powierzchni drewna polegająca na tworzeniu wzorów poprzez osadzanie w nim elementów wykonanych z innych materiałów, najczęściej metali szlachetnych, mosiądzu, masy perłowej lub kości. W praktyce, właśnie takie dekoracje można zobaczyć na prezentowanej skarbonce – litery oraz tabliczka „BANK” zostały wkomponowane w drewno, idealnie wpisując się w strukturę materiału. To typowy przykład zastosowania inkrustacji w galanterii drzewnej. W branży meblarskiej i stolarskiej inkrustacja uchodzi za wyznacznik wysokiej jakości rzemiosła. Moim zdaniem, osoby pracujące z renowacją zabytkowych przedmiotów powinny znać różnicę między intarsją a inkrustacją, bo łatwo je pomylić, a jednak różnią się nie tylko techniką, ale i ostatecznym efektem wizualnym. Inkrustacja pozwala na uzyskanie bardzo precyzyjnych linii i kontrastów, zwłaszcza przy użyciu metali, które świetnie odbijają światło i tworzą mocno widoczne zdobienie. W standardach konserwatorskich rekomenduje się stosowanie tej techniki zgodnie z oryginalnymi materiałami – to podstawa zachowania autentyczności zabytku. Z mojego doświadczenia wynika, że dobrze wykonana inkrustacja potrafi całkowicie odmienić charakter przedmiotu, dodając mu szlachetności i indywidualnego stylu. Właśnie dlatego tak chętnie wykorzystywano ją w dawnych wyrobach galanteryjnych i meblarstwie.
W galanterii drzewnej rozróżnienie między intarsją, inkrustacją, snycerką i fladrowaniem bywa problematyczne, bo każda z tych technik ma swoje unikalne cechy i zastosowania. Intarsja polega na wykładaniu powierzchni drewna wzorami z innych gatunków drewna lub materiałów, jednak zazwyczaj dotyczy to płaskich elementów różniących się kolorem i fakturą, a nie takich, gdzie łączy się drewno z metalem. Częstym błędem jest myślenie, że każda ozdoba w drewnie to intarsja – w rzeczywistości, gdy używa się metalu lub masy perłowej, to już nie jest klasyczna intarsja, tylko inkrustacja. Snycerka natomiast to zupełnie inna bajka, bo tutaj chodzi o rzeźbienie w drewnie, tworzenie wypukłych lub wklęsłych wzorów, a nie o łączenie różnych materiałów. Snycerka daje efekt trójwymiarowości, ale nie pozwala na uzyskanie kontrastowego połysku, jaki daje metal na tle drewna. Fladrowanie z kolei jest techniką wykończenia powierzchni poprzez malowanie lub lakierowanie, żeby nadać imitację słojów drewna lepszej jakości. W praktyce, fladrowanie nie służy ozdabianiu metalem, a raczej estetycznemu maskowaniu i poprawianiu wizualnym gorszego drewna. Typowym błędem jest utożsamianie każdej fantazyjnej dekoracji z rzeźbieniem lub intarsją bez analizy materiałów i efektu końcowego. Moim zdaniem, najtrudniejsze jest rozróżnienie intarsji od inkrustacji, bo oba terminy często są używane zamiennie, chociaż nie powinny. Dobrym nawykiem jest zwracać uwagę na rodzaj materiału: jeśli pojawia się metal, to niemal na pewno mamy do czynienia z inkrustacją, a nie intarsją. W pracy technika renowacji poprawne rozpoznanie tych technik jest kluczowe dla zachowania wartości zabytku.