To narzędzie nazywa się suwmiarka kabłąkowa do pomiaru średnic wewnętrznych, popularnie nazywana czasem cyrklem wewnętrznym. Stosuje się ją głównie wtedy, gdy trzeba precyzyjnie zmierzyć średnicę otworu, rury albo wnętrza tulei i nie da się użyć zwykłej suwmiarki, bo nie można jej wsunąć do środka. Najczęściej spotykasz ją w warsztatach ślusarskich, tokarz też bez niej nie rusza, bo pomiar średnicy wewnętrznej – na przykład w tulejach albo łożyskach – musi być dokładny. Kluczowe jest to, że końcówki tego przyrządu są wyprofilowane do środka, więc dobrze przylegają do ścianek wewnętrznych detalu. Potem wystarczy przenieść wymiar na linijkę czy wzorzec i masz konkretny wynik. Z mojego doświadczenia wynika, że taki pomiar jest bardzo powtarzalny, gdy robisz to spokojnie i zgodnie z branżowymi zwyczajami. Fachowcy często używają tego przyrządu do kontroli wymiarów podczas obróbki, bo pozwala szybko zweryfikować, czy otwór został wykonany zgodnie z rysunkiem technicznym. To proste narzędzie, ale naprawdę niezastąpione w codziennej praktyce warsztatowej. W branży metrologicznej zaleca się stosowanie właśnie takich narzędzi przy pomiarach wewnętrznych, bo zmniejszają ryzyko błędu względem metod 'na oko'. Warto znać i umieć obsługiwać taki przyrząd, bo to podstawa dokładnej pracy w metalu.
Wiele osób patrząc na ten przyrząd, może się pomylić i uznać, że służy on do pomiaru obwodu koła albo średnicy zewnętrznej – w końcu na pierwszy rzut oka przypomina trochę cyrkiel lub suwmiarkę. Jednak w praktyce te narzędzia mają swoje wyraźne przeznaczenie, a kluczowe jest tu zrozumienie konstrukcji ramion. Przyrząd widoczny na zdjęciu ma końcówki wygięte do środka, co sprawia, że idealnie nadaje się do pomiaru średnic wewnętrznych, na przykład otworów, tulei czy wnętrz rur. Pomiar obwodu koła wymagałby zastosowania taśmy mierniczej lub kółka pomiarowego, bo tylko w ten sposób można dokładnie objąć całą powierzchnię zewnętrzną. Z kolei do mierzenia grubości drążka najczęściej używa się mikrometrów lub suwmiarki z odpowiednimi szczękami zewnętrznymi, bo wtedy dociskasz do zewnętrznych powierzchni, a nie do wnętrza. Pomiar średnicy zewnętrznej wykonywany jest natomiast za pomocą cyrkla zewnętrznego, który ma ramiona wygięte na zewnątrz – zasada działania odwrotna niż w przypadku przyrządu ze zdjęcia. Często spotykanym błędem jest stosowanie nieprawidłowych narzędzi do konkretnego pomiaru, co może prowadzić do dużej niepewności pomiaru, a nawet uszkodzenia narzędzia albo detalu. W przemyśle i rzemiośle duży nacisk kładzie się właśnie na dobór właściwego sprzętu pomiarowego zgodnie z normami, takimi jak PN-EN ISO 13385. Stosowanie przyrządu niezgodnie z jego przeznaczeniem – nawet jeśli wydaje się to wygodne – w dłuższej perspektywie prowadzi do niedokładności i problemów jakościowych. Warto nauczyć się rozpoznawać, które narzędzie do czego służy, bo to jedna z najważniejszych umiejętności przy pracy z metalami i nie tylko.