Kwalifikacja: ROL.03 - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej
Zawód: Pszczelarz , Technik pszczelarz
Kategorie: Gospodarka pasieczna Produkty pszczele
Jaką ilość syropu cukrowego uzyska się z 50 kg cukru, jeżeli do zakarmienia należy użyć syropu o proporcji 5:3?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Obliczenie ilości syropu cukrowego uzyskanego z 50 kg cukru przy proporcji 5:3 jest jednym z podstawowych zagadnień przy przygotowywaniu pokarmów dla pszczół, ale ta wiedza przydaje się też wszędzie tam, gdzie zachodzi konieczność rozpuszczania ciał stałych w cieczy, żeby uzyskać konkretny stężony roztwór. Proporcja 5:3 oznacza, że na 5 jednostek cukru przypadają 3 jednostki wody. Czyli na każde 5 kg cukru trzeba dodać 3 kg wody. Jak weźmiemy 50 kg cukru, to logiczne, że wody potrzeba 30 kg (bo 50:5=10, a 10x3=30). Łączna masa syropu to 50 kg cukru + 30 kg wody, razem 80 kg. I tu ważna rzecz – masa to nie to samo co objętość, bo syrop jest gęstszy niż woda. W branżowej praktyce przyjmuje się, że litr syropu cukrowego o tych proporcjach waży około 1,33 kg. Więc 80 kg podzielone przez 1,33 daje mniej więcej 60 litrów syropu. Zresztą to jest standardowy przelicznik stosowany w gospodarstwach pasiecznych – większość pszczelarzy już z doświadczenia wie, że z 50 kg cukru w proporcji 5:3 wychodzi około 60 litrów. Warto o tym pamiętać, bo przygotowując syrop na zimę czy na rozwój rodzin, trzeba naprawdę dobrze wyliczyć objętość, żeby pszczoły dostały tyle, ile trzeba. Dobrze też wiedzieć, że nie każda proporcja daje taki efekt – zmieniając ilość wody, automatycznie zmieniamy objętość i stężenie roztworu. Moim zdaniem, opanowanie tych zależności to podstawa w pszczelarstwie i w ogóle w pracy z roztworami cukrowymi.
Wielu uczniów myli masę z objętością roztworu lub nie do końca rozumie, na czym polega przeliczanie proporcji w praktyce. Gdy widzi się 80 litrów, można się zasugerować, że skoro 50 kg cukru plus 30 kg wody to 80, to pasuje 80 litrów. Ale to nie jest takie proste, bo litr wody to wprawdzie 1 kg, ale litr syropu jest gęstszy, więc waży więcej niż czysta woda. To jest podstawowy błąd – mylenie masy całkowitej z objętością. Ktoś inny wybierze 50 litrów, myśląc, że objętość roztworu nie zmieni się znacząco po rozpuszczeniu cukru, albo że objętość odpowiada masie samego cukru. To też nieprawda, bo objętość gotowego syropu zawsze jest większa niż ilość użytego cukru, ale mniejsza niż suma objętości czystych składników. Czasem ktoś wskaże 30 litrów – to może wynikać z założenia, że tylko woda decyduje o objętości, a cukier jakoś magicznie "znika", co oczywiście nie jest zgodne z rzeczywistością. Praktyka pokazuje, że syrop cukrowy o proporcji 5:3 (czyli 5 kg cukru na 3 kg wody) jest bardzo gęsty i ma wysoką masę właściwą. W branży przyjmuje się, że litr takiego syropu waży mniej więcej 1,33 kg. Więc żeby poznać objętość, trzeba 80 kg (bo tyle łącznie waży cukier z wodą) podzielić przez 1,33 kg/litr, co daje około 60 litrów. To jest wynik poparty doświadczeniem i praktyką pszczelarską, nie tylko teorią. Dlatego każda inna odpowiedź niż 60 litrów wynika z niedoszacowania lub przeszacowania wpływu gęstości syropu, a to jest dość częsty problem w zadaniach praktycznych, jeśli ktoś nie zna branżowych przeliczników lub nie miał okazji sam przygotowywać takich roztworów. Warto zapamiętać te proporcje, bo one się często przewijają w pracy z pszczołami i przy różnych innych zastosowaniach cukru w roztworach technicznych.