Cechą państwowego funduszu celowego jest to, że jego koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych. Fundusze celowe mają na celu finansowanie określonych działań, które są zgodne z polityką rządu, a ich struktura jest dostosowana do zapewnienia efektywności wydatków publicznych. Przykładem zastosowania tego mechanizmu może być Fundusz Ochrony Środowiska, który gromadzi środki z opłat ekologicznych i przeznacza je na działania związane z ochroną środowiska, takie jak projekty dotyczące odnawialnych źródeł energii czy poprawy jakości powietrza. Dobrą praktyką jest, aby fundusze te były zarządzane przez odpowiednie instytucje, które posiadają wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie, co zwiększa skuteczność realizacji zadań. Ponadto, fundusze celowe powinny być transparentne, a ich wydatki podlegać regularnym kontrolom, aby zapewnić odpowiedzialność i efektywność gospodarowania publicznymi środkami.
Odpowiedzi sugerujące, że państwowy fundusz celowy jest tworzony na podstawie rozporządzenia ministra, że nie może udzielać pożyczek jednostkom samorządu terytorialnego, lub że posiada osobowość prawną, nie oddają w pełni rzeczywistej funkcji funduszy celowych. Fundusz celowy może być faktycznie tworzony na podstawie przepisów wykonawczych, ale kluczowe jest, że to jego cele finansowe, a nie forma prawna, determinują jego funkcjonowanie. Ponadto, fundusze celowe w praktyce mogą wspierać jednostki samorządu terytorialnego poprzez pożyczki czy dotacje, co jest korzystne dla lokalnych inicjatyw. Również, osobowość prawna funduszy celowych nie jest uniwersalna; wiele z nich działa w ramach instytucji publicznych, które niekoniecznie muszą posiadać niezależną osobowość prawną. Często prowadzi to do błędnego myślenia, że fundusze te są samoistnymi bytami prawnymi, co jest nieprawdziwe. Istotne jest zrozumienie, że fundusze celowe są narzędziem realizacji polityki państwowej, a ich struktura i regulacje mają na celu usprawnienie i ukierunkowanie wydatków na konkretne, zatwierdzone projekty zgodne z interesem publicznym. Takie podejście jest zgodne z zasadami dobrej administracji publicznej, która kładzie nacisk na efektywność, przejrzystość oraz odpowiedzialność w gospodarowaniu środkami publicznymi.