Podatek akcyzowy jest rodzajem podatku pośredniego, który jest nakładany na określone towary i usługi. Wpływy z tego podatku stanowią istotne źródło dochodów budżetu państwa, co ma swoje uzasadnienie w funkcjonowaniu całego systemu podatkowego. Przykładowo, akcyza jest pobierana na alkohol, wyroby tytoniowe oraz paliwa, co wpływa na stabilność finansową budżetu. Wysokość wpływów z akcyzy może być zależna od zmian w konsumpcji tych towarów oraz polityki fiskalnej rządu. Dobrze zorganizowany system poboru akcyzy jest kluczowy dla zapewnienia odpowiednich środków na finansowanie usług publicznych, takich jak ochrona zdrowia czy edukacja, co jest zgodne z dobrymi praktykami w zarządzaniu finansami publicznymi. Ponadto wpływy z akcyzy mogą być również wykorzystywane do regulacji rynku i wpływania na zachowania konsumentów, na przykład poprzez podwyższanie cen towarów szkodliwych dla zdrowia. W związku z tym, akcyza pełni zarówno funkcję dochodową, jak i regulacyjną.
Wybór województw, gmin czy powiatów jako odbiorców wpływów z podatku akcyzowego jest mylny, ponieważ te jednostki samorządowe mają ograniczone możliwości w zakresie poboru tego typu podatków. W praktyce, dochody z akcyzy trafiają bezpośrednio do budżetu państwa, a nie do lokalnych jednostek administracyjnych. Gminy i powiaty otrzymują dochody głównie z podatków lokalnych, takich jak podatek od nieruchomości czy podatek od środków transportowych, które są mniej związane z bezpośrednim wpływem na konsumpcję towarów. Niezrozumienie tego podziału może prowadzić do błędnych założeń o znaczeniu wpływów lokalnych w systemie podatkowym. Warto dodać, że akcyza jest także istotna z perspektywy polityki zdrowotnej, ponieważ jej wysokość może wpływać na ceny produktów mogących być szkodliwymi dla zdrowia, co w konsekwencji może zniechęcać konsumentów do ich zakupu. Dlatego, aby uniknąć nieporozumień, istotne jest, aby zrozumieć, że akcyza jest narzędziem o zasięgu krajowym, mającym na celu regulację rynku oraz zapewnienie dochodów dla budżetu państwa, a nie jednostek samorządowych. Takie zrozumienie jest kluczowe dla świadomego uczestnictwa w dyskusji na temat polityki fiskalnej.