Wykładnia autentyczna to interpretacja przepisów prawnych dokonywana przez prawodawcę w samym akcie normatywnym. Oznacza to, że twórca ustawy lub innego aktu normatywnego, w ramach jego treści, może używać ścisłych definicji i wskazówek dotyczących interpretacji poszczególnych przepisów. Przykładem zastosowania wykładni autentycznej może być określenie przez ustawodawcę dokładnego znaczenia terminów używanych w ustawie, co ma na celu eliminację wątpliwości co do ich interpretacji. Zastosowanie wykładni autentycznej jest szczególnie istotne w kontekście prawa cywilnego i administracyjnego, gdzie precyzja w interpretacji przepisów może mieć kluczowe znaczenie dla stosowania prawa. Warto zauważyć, że wykładnia ta ma pierwszeństwo przed innymi rodzajami wykładni, takimi jak wykładnia sądowa, co podkreśla jej znaczenie w systemie prawnym. Dobre praktyki w zakresie tworzenia aktów normatywnych zalecają, aby prawodawcy jasno wskazywali na sposób interpretacji przepisów, co jest zgodne z zasadą pewności prawa.
Wykładnia sądowa odnosi się do interpretacji przepisów prawnych dokonywanej przez sądy w toku postępowań. To podejście zakłada, że sądy, na podstawie wykładni systemowej, celowościowej czy gramatycznej, prowadzą do ustalenia znaczenia przepisów w kontekście konkretnych spraw. W tym przypadku mówimy o interpretacji przepisów, która nie jest związana bezpośrednio z intencją prawodawcy wyrażoną w akcie normatywnym. Wykładnia legalna, z kolei, ma swoje korzenie w interpretacjach przepisów dokonywanych przez organy administracyjne i inne instytucje, co również różni się od wykładni autentycznej, ponieważ nie odnosi się bezpośrednio do treści aktu prawnego. Doktrynalna wykładnia natomiast jest analizą przepisów przeprowadzoną przez naukowców i prawników, co może prowadzić do różnorodnych interpretacji, które nie mają mocy prawnej. Często błędem myślowym jest mylenie tych różnych typów wykładni. Użytkownicy mogą zakładać, że wykładnia sądowa lub doktrynalna ma takie samo znaczenie jak wykładnia autentyczna, co jest nieprawidłowe. W rzeczywistości, autentyczna wykładnia, będąc dziełem prawodawcy, ma priorytet w procesie legalnym, co sprawia, że nieprawidłowe jest przyjęcie, iż inne rodzaje wykładni mogą oferować tę samą pewność interpretacyjną. Dlatego kluczowe jest zrozumienie różnic między tymi pojęciami i ich właściwego zastosowania w praktyce prawnej. Właściwa interpretacja przepisów prawnych ma fundamentalne znaczenie dla zapewnienia funkcjonowania systemu prawnego oraz ochrony praw obywateli.