Kwalifikacja: CHM.03 - Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Zawód: Technik analityk
Które z poniższych działań należy wykonać przed rozpoczęciem pracy z nowym szkłem laboratoryjnym?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Przed przystąpieniem do pracy w laboratorium, odpowiednie przygotowanie szkła laboratoryjnego jest kluczowe dla uzyskania wiarygodnych wyników analitycznych. Zaleca się, aby każdy nowy element szkła został dokładnie umyty, wypłukany wodą destylowaną i następnie wysuszony. To nie jest tylko formalność – na powierzchni nowego szkła mogą pozostawać resztki środków produkcyjnych, pyłów, opiłków lub nawet tłuszczów używanych w procesie produkcji i transportu. Takie zanieczyszczenia potrafią znacząco wpłynąć na przebieg reakcji chemicznych, fałszować wyniki pomiarów czy powodować wytrącanie się niepożądanych osadów. W praktyce laboratoryjnej normą jest wieloetapowe mycie szkła: najpierw wodą z detergentem, następnie dokładne płukanie wodą z kranu, a na końcu kilkukrotne płukanie wodą destylowaną. Suszenie zapewnia, że do wnętrza próbki nie dostanie się woda o nieznanym składzie. Moim zdaniem, sumienne podejście do czystości szkła jest jedną z najważniejszych zasad pracy laboranta. Każdy zawodowiec wie, że nawet drobny brud czy mgiełka tłuszczu mogą przekreślić godziny żmudnej pracy. W wielu laboratoriach, szczególnie tych akredytowanych, są nawet specjalne protokoły przygotowania sprzętu – warto je poznać i stosować, bo to naprawdę się opłaca.
W laboratoriach chemicznych czystość szkła ma kluczowe znaczenie dla wiarygodności prowadzonych analiz. Niestety, potoczne czy intuicyjne praktyki często prowadzą do błędów. Przetarcie szkła suchą szmatką może wydawać się szybkim sposobem na usunięcie kurzu, jednak w rzeczywistości nie eliminuje tłuszczów, pozostałości środków produkcyjnych ani innych zanieczyszczeń chemicznych. Co gorsza, sucha szmatka może pozostawić na powierzchni mikrowłókna lub sam w sobie być źródłem drobnych zabrudzeń, które w reakcji z odczynnikami dadzą nieprzewidywalne efekty. Umieszczanie szkła w zamrażarce absolutnie nie jest praktyką stosowaną w laboratoriach chemicznych – nie tylko nie usuwa zabrudzeń, ale może wręcz uszkodzić szkło przez naprężenia termiczne, szczególnie jeśli szkło nie jest przeznaczone do pracy w niskich temperaturach. Ogrzewanie szkła w suszarce do wysokich temperatur bez wcześniejszego mycia również nie jest właściwe. Wysoka temperatura nie usuwa zanieczyszczeń organicznych, a wręcz może je utrwalić na powierzchni poprzez zwęglenie lub przekształcenie w trudniejsze do usunięcia formy. To częsty błąd – myślenie, że „wypalenie” szkła rozwiąże problem. W praktyce jednak, tylko dokładne mycie i płukanie gwarantują, że szkło jest wolne od substancji, które mogłyby zakłócić wyniki badań. Dobre praktyki laboratoryjne oraz normy jakościowe (np. GLP) zawsze podkreślają konieczność fizycznego i chemicznego oczyszczania sprzętu przed użyciem, a nie stosowania uproszczonych czy skrótowych rozwiązań. Takie nawyki to podstawa profesjonalnego laboranta.