Kwalifikacja: CHM.03 - Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Zawód: Technik analityk
Podczas pobierania próby wody do oznaczania metali ciężkich zaleca się stosowanie butelek wykonanych z:
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Polietylen wysokiej gęstości (HDPE) to materiał, który najczęściej wykorzystuje się do pobierania i przechowywania próbek wody przeznaczonych do analizy zawartości metali ciężkich. Przede wszystkim HDPE jest tworzywem chemicznie obojętnym wobec większości metali. To ogromna zaleta, bo nie wchodzi w reakcje z badanymi jonami, nie adsorbuje ich na swojej powierzchni i nie emituje zanieczyszczeń, które mogłyby zaburzyć wyniki. W praktyce laboratoria stosują butelki HDPE zarówno w analizach środowiskowych, jak i przemysłowych. Bardzo ważne jest też to, że HDPE jest wytrzymały mechanicznie, odporny na pęknięcia i łatwy do mycia oraz dekontaminacji przed kolejnym użyciem. Takie pojemniki są rekomendowane przez międzynarodowe normy, np. ISO 5667 dotyczące pobierania próbek wody. Z mojego doświadczenia wynika, że HDPE to pewność, że próbka nie zostanie zanieczyszczona metalami z materiału opakowania ani nie dojdzie do strat analitu przez związanie z powierzchnią. To naprawdę kluczowe, żeby nie zafałszować wyników, szczególnie przy bardzo niskich stężeniach metali ciężkich.
Wybór szkła sodowego jako materiału na butelki do pobierania próbek wody przeznaczonej do oznaczania metali ciężkich to dość częsty błąd, wynikający z przekonania, że szkło jest zupełnie obojętne chemicznie. Niestety, szkło sodowe może uwalniać do badanej próbki niektóre pierwiastki, jak sód, wapń czy ołów, zwłaszcza jeśli próbka jest lekko kwaśna lub przechowywana przez dłuższy czas. Może też dochodzić do adsorpcji jonów metali na ściankach butelki, co skutkuje fałszywie zaniżonymi wynikami. Aluminium z kolei jest materiałem wysoce reaktywnym – nawet cienka warstwa tlenków nie gwarantuje pełnej ochrony próbki. Aluminium potrafi ulegać korozji w kontakcie z wodą, a już zwłaszcza z próbkami zakwaszonymi (co często się stosuje, by ustabilizować metale). Przez to do próbki mogą przedostawać się dodatkowe jony aluminium, a inne metale mogą też być adsorbowane przez ścianki. Butelki ceramiczne to raczej ciekawostka niż praktyka laboratoryjna. Ceramika jest porowata, trudna do sterylizacji, a jej powierzchnia może adsorbować jony metali lub je wymieniać z próbką, co zupełnie dyskwalifikuje ją w precyzyjnych analizach śladowych. W praktyce najlepsze efekty daje stosowanie tworzyw sztucznych odpornych chemicznie, takich jak HDPE – wszystkie inne materiały niosą spore ryzyko zafałszowania próbki na etapie pobierania lub transportu. To właśnie te niuanse decydują o wiarygodności wyników, a nie tylko wygoda czy dostępność pojemników.