Woda demineralizowana to woda, z której usunięto wszystkie lub prawie wszystkie rozpuszczone sole mineralne. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jej pozyskania jest wymiana jonowa. Proces ten polega na użyciu żywic jonowymiennych, które są zdolne do wymiany jonów w roztworze. Kiedy woda przepływa przez kolumnę wypełnioną żywicą, jony niepożądane (takie jak Ca²⁺, Mg²⁺ czy Na⁺) są zastępowane przez jony H⁺ lub OH⁻, co prowadzi do powstania czystej wody. Wymiana jonowa jest szczególnie istotna w przemyśle farmaceutycznym, gdzie woda demineralizowana jest używana jako rozpuszczalnik w procesach produkcyjnych oraz w laboratoriach analitycznych, gdzie czystość wody jest kluczowa dla dokładności wyników. Warto zauważyć, że ta metoda jest często preferowana w porównaniu do innych technik, ponieważ skutecznie eliminuje zarówno aniony, jak i kationy. Dążenie do uzyskania wody o wysokiej czystości chemicznej jest zgodne z normami ISO 3696, które definiują wymagania dla wody do zastosowań laboratoryjnych.
Woda demineralizowana może być mylnie uznawana za produkt, który można uzyskać poprzez proste procesy, takie jak destylacja czy filtracja. Destylacja prosta polega na podgrzewaniu cieczy do jej punktu wrzenia, a następnie kondensacji pary. Chociaż proces ten może usunąć niektóre zanieczyszczenia, nie jest skuteczny w usuwaniu wszystkich rozpuszczonych soli mineralnych, które pozostają w wodzie po skropleniu. Co więcej, destylacja próżniowa, będąca bardziej zaawansowaną formą destylacji, również ma swoje ograniczenia, ponieważ skupia się głównie na obniżeniu temperatury wrzenia cieczy, ale nie gwarantuje całkowitego usunięcia jonów i innych substancji rozpuszczonych. Filtracja, z kolei, odnosi się do procesu mechanicznego oddzielania cząsteczek na podstawie ich wielkości, co również nie jest wystarczające do usunięcia jonów. Zrozumienie tych procesów oraz ich ograniczeń jest kluczowe w kontekście zachowania czystości wody, co jest niezbędne w wielu zastosowaniach przemysłowych i laboratoryjnych. Często występują błędy myślowe związane z nadmiernym uproszczeniem procesów oczyszczania wody, co prowadzi do błędnych wniosków o ich skuteczności w produkcji wody demineralizowanej.