Fenoloftaleina jest wskaźnikiem pH, który zmienia swoje zabarwienie w zakresie pH od 8,3 do 10, co czyni ją idealnym narzędziem do oceny zasadowości roztworów. W tej skali pH fenoloftaleina przyjmuje kolor różowy, co jest wynikiem deprotonacji grupy fenolowej w cząsteczce wskaźnika. W zastosowaniach laboratoryjnych, fenoloftaleina jest często wykorzystywana w titracji kwasów i zasad, gdzie pozwala na wyraźne wskazanie punktu końcowego reakcji. Przykładowo, w titracji kwasu solnego (HCl) z wodorotlenkiem sodu (NaOH), zmiana zabarwienia na różowy sygnalizuje, że roztwór osiągnął zasadowy poziom pH. W przemyśle chemicznym, stosowanie fenoloftaleiny w badaniach jakościowych i ilościowych substancji chemicznych jest zgodne z zaleceniami standardów takich jak ISO, co czyni ją niezastąpionym narzędziem dla chemików analitycznych. Dodatkowo, ze względu na swoją stabilność w warunkach alkalicznych, fenoloftaleina znajduje zastosowanie w monitorowaniu procesów chemicznych, gdzie kontrola pH jest kluczowa dla zachowania jakości produktów.
Lakmus, jako wskaźnik pH, ma swoje ograniczenia w zakresie pH, w którym zmienia kolor. Zmiana zabarwienia następuje w szerszym zakresie pH, od około 4,5 do 8,3, co oznacza, że nie jest odpowiedni do pomiarów w zakresie zasadowym, takim jak pH 8,3-10. W związku z tym, lakmus nie jest w stanie dostarczyć precyzyjnych informacji o zasadowości roztworu w tym zakresie. Oranż metylowy oraz czerwień metylowa to inne wskaźniki pH, które zmieniają kolor w znacznie niższym zakresie pH. Oranż metylowy zmienia barwę w zakresie pH od 3,1 do 4,4, a czerwień metylowa w zakresie od 4,4 do 6,2, co wyraźnie pokazuje, że także nie odpowiadają na pytanie dotyczące wskaźnika dla pH 8,3-10. Zrozumienie właściwości wskaźników pH jest kluczowe w chemii analitycznej, ponieważ wybór niewłaściwego wskaźnika może prowadzić do błędnych wyników w analizach chemicznych. Typowe błędy myślowe polegają na przyjęciu, że każdy wskaźnik można stosować w każdym zakresie pH, co jest nieprawidłowe i może skutkować nieadekwatnymi interpretacjami wyników. Dlatego znajomość właściwych zakresów pH dla każdego wskaźnika jest niezbędna dla poprawności analizy chemicznej.