Filtry są jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w mikrobiologii do jałowienia na zimno, co oznacza proces usuwania mikroorganizmów z cieczy lub gazów bez użycia wysokiej temperatury, jak ma to miejsce w autoklawie. Filtry membranowe, zazwyczaj o porach wynoszących 0,2 μm, skutecznie zatrzymują bakterie, grzyby i inne patogeny, co zapewnia jałowość podłoża mikrobiologicznego. Zastosowanie filtrów jest kluczowe w sytuacjach, gdzie wysoka temperatura mogłaby zniszczyć składniki wrażliwe na ciepło, takie jak białka, enzymy czy niektóre substancje organiczne. Przykładem praktycznego zastosowania filtracji jest przygotowanie jałowych roztworów do hodowli komórkowej lub substancji, które mają być użyte w badaniach immunologicznych. W laboratoriach mikrobiologicznych stosuje się także filtry do jałowienia powietrza w komorach laminarno-przepływowych, co zapewnia czystość środowiska pracy i minimalizuje ryzyko kontaminacji. W związku z tym filtracja jest niezbędnym elementem w procesach sterylizacji i przygotowania próbek do analizy.
Użycie autoklawu do jałowienia na zimno jest niewłaściwe, ponieważ autoklaw działa na zasadzie wysokotemperaturowej sterylizacji, która jest nieodpowiednia w przypadku substancji wrażliwych na ciepło. Wysoka temperatura, osiągana w autoklawie (zwykle 121°C przez 15-20 minut), skutecznie zabija większość mikroorganizmów, ale może również prowadzić do denaturacji białek i zniszczenia wielu związków chemicznych, co w niektórych zastosowaniach jest niepożądane. W przypadku aparatu Arnolda, który również jest używany do sterylizacji, proces ten opiera się na wykorzystaniu pary wodnej pod ciśnieniem, co również wyklucza zastosowanie go w jałowieniu na zimno. Podobnie, aparat Kocha, który służy do sterylizacji narzędzi chirurgicznych i innych materiałów, również nie jest odpowiedni dla procesów wymagających ochrony wrażliwych na temperaturę substancji. Zatem, pomylenie tych metod z jałowieniem na zimno może prowadzić do błędnego zrozumienia podstawowych zasad sterilności oraz do niepowodzeń w badaniach mikrobiologicznych. Kluczowe jest, aby w laboratoriach mikrobiologicznych stosować właściwe metody w zależności od wymagań dotyczących próbek, co podkreśla znaczenie wiedzy na temat każdej techniki sterilizacji i jej zastosowań.