Obszary Natura 2000 to sieć ochrony przyrody w Unii Europejskiej, mająca na celu zachowanie cennych ekosystemów i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. System ten obejmuje różnorodne siedliska, które są istotne z punktu widzenia bioróżnorodności, w tym zarówno tereny lądowe, jak i wodne. Główne cele Natura 2000 obejmują ochronę siedlisk przyrodniczych oraz gatunków uważanych za cenne i zagrożone, zgodnie z dyrektywami unijnymi, takimi jak Dyrektywa Siedliskowa i Dyrektywa Ptasia. Dzięki wprowadzeniu obszarów Natura 2000, państwa członkowskie są zobowiązane do podejmowania działań na rzecz ochrony tych terenów, co ma pozytywny wpływ na zachowanie różnorodności biologicznej. Przykładem zastosowania tego podejścia jest tworzenie programów ochrony gatunków, monitorowanie stanu siedlisk oraz angażowanie lokalnych społeczności w działania proekologiczne. Zastosowanie standardów Natura 2000 pozwala na harmonizację działań na poziomie krajowym i europejskim, co jest kluczowe dla długofalowej ochrony środowiska naturalnego.
Park krajobrazowy, rezerwat przyrody i pomnik przyrody to formy ochrony przyrody o innym charakterze niż obszary Natura 2000. Park krajobrazowy jest miejscem, które ma na celu ochronę krajobrazu i zachowanie różnorodnych walorów przyrodniczych, kulturowych oraz rekreacyjnych, jednak nie jest tak restrykcyjny jak Natura 2000, ponieważ nie koncentruje się na ochronie konkretnych gatunków czy siedlisk. Rezerwaty przyrody natomiast są obszarami wyznaczonymi do ochrony szczególnie cennych i rzadkich ekosystemów, ale ich zakres ochrony jest zazwyczaj mniejszy i bardziej lokalny niż w przypadku sieci Natura 2000, która ma na celu ochronę siedlisk na poziomie europejskim. Pomniki przyrody są z kolei pojedynczymi obiektami przyrody, takimi jak pojedyncze drzewa, skały czy inne formy przyrody, które są chronione ze względu na swoje unikalne cechy. Błędem w myśleniu jest utożsamianie tych różnych form ochrony z obszarami Natura 2000, ponieważ każda z nich ma swoje specyficzne cele i metody działania. Kluczowe dla zrozumienia tych różnic jest uświadomienie sobie, że Natura 2000 działa w ramach polityki ochrony różnorodności biologicznej na poziomie całej Unii Europejskiej, podczas gdy inne formy ochrony mają bardziej lokalny lub regionalny charakter, co prowadzi do nieporozumień dotyczących skuteczności i zakresu ochrony.