Kwalifikacja: TKO.02 - Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym

Urządzenie sterująco-nastawcze jest wprawdzie bardzo ważnym elementem całego układu napędu zwrotnicowego, ale jego funkcja polega głównie na przekazaniu informacji sterujących, a nie na zapewnieniu siły trzymania. To trochę tak, jakby kierowca odpowiadał za trzymanie auta na hamulcu ręcznym, a nie sam hamulec. W praktyce urządzenia sterujące ustalają, kiedy i jak napęd ma się przełączyć, lecz nie mają bezpośredniego wpływu na to, czy zwrotnica pozostanie stabilnie w danej pozycji. Przekładnia mechaniczna z kolei odpowiada za przenoszenie momentu obrotowego i zmianę parametrów ruchu, na przykład zamianę szybkiego ruchu silnika na wolniejszy, ale silniejszy ruch zwrotnicy. Jednak przekładnia nie jest w stanie zatrzymać ruchu czy zapewnić blokady – jej zadaniem jest przede wszystkim dopasowanie siły i prędkości. Często spotykam się z błędnym przeświadczeniem, że to właśnie przekładnia chroni przed samoczynnym przestawieniem – niestety, sama przekładnia bez dodatkowych zabezpieczeń nie gwarantuje zatrzymania. Co do siłownika hydraulicznego, to jest on praktycznie nieobecny w klasycznych elektrycznych napędach zwrotnicowych, a poza tym bazuje na innym medium działania – cieczy pod ciśnieniem. Stosuje się go raczej tam, gdzie potrzeba bardzo dużych sił, na przykład w przemyśle ciężkim, ale tam również, po spadku ciśnienia, trzymanie pozycji nie jest pewne bez dodatkowych blokad. Właśnie dlatego sprzęgło zaporowe jest tak istotne w konstrukcji napędu zwrotnicowego – odpowiada za mechaniczne zablokowanie napędu w pozycji końcowej, co jest zgodne z dobrymi praktykami branżowymi i wymogami norm bezpieczeństwa. Sugerowanie, że inne podzespoły mogą spełnić tę rolę, wynika zazwyczaj z mylenia ich podstawowych funkcji lub niedoceniania roli blokad mechanicznych w układach bezpieczeństwa. Praktyka pokazuje, że tylko sprzęgło zaporowe daje gwarancję niezawodnej siły trzymania – wszelkie inne rozwiązania to tylko uzupełnienie, a nie podstawa działania.