Symbol SSzn1 na schemacie jest oznaczeniem zestyku przekaźnika, który w stanie biernym, czyli w sytuacji, gdy cewka przekaźnika nie jest pobudzona, pozostaje otwarty. To dokładnie taka konfiguracja, jaką można spotkać w klasycznych układach sterowania, gdzie zestyk otwarty w stanie biernym (NO – normally open) jest używany do realizacji funkcji załączania obwodów tylko w określonych warunkach. Często spotykam się z tym w praktyce, np. przy sterowaniu silnikami czy lampami w automatyce przemysłowej, gdzie bezpieczeństwo wymaga, żeby przewód mocy był załączany dopiero po otrzymaniu sygnału sterującego. Zgodnie z normami branżowymi, jak PN-EN 60947 czy ogólnymi wytycznymi dotyczącymi budowy układów przekaźnikowych, właśnie taki układ jest zalecany, bo minimalizuje ryzyko przypadkowego załączenia odbiornika. W codziennej pracy najczęściej właśnie takie zestyki wykorzystuje się w obwodach start/stop maszyn czy w układach automatyki budynków. Z mojego doświadczenia wynika, że zrozumienie tej różnicy między zestykami NO a NC (normalnie zamkniętymi) pozwala uniknąć naprawdę wielu kosztownych błędów w projektowaniu i eksploatacji układów elektrycznych.
Wiele osób ma problem z prawidłowym rozpoznaniem funkcji zestyków przekaźnika, co rzeczywiście bywa mylące. Pojęcia „otwarty” i „zamknięty” odnoszą się zawsze do stanu biernego, czyli sytuacji, kiedy cewka przekaźnika nie jest pobudzona (nie płynie przez nią prąd). Jeśli ktoś myśli, że zestyk SSzn1 jest otwarty w stanie czynnym, to myli dwie podstawowe kwestie: po pierwsze, w stanie czynnym (po pobudzeniu cewki) zestyk NO (normally open) się zamyka, czyli przewodzi prąd. To właśnie w tym momencie załączany jest obwód odbiornika. Z kolei typowy błąd to traktowanie zestyku jako zamkniętego w stanie biernym – to opisuje zestyk NC (normally closed), czyli taki, który w spoczynku przewodzi prąd, a po pobudzeniu przerywa obwód. Stosowanie tego typu zestyków jest inne – używa się ich tam, gdzie zależy nam na funkcji bezpieczeństwa, np. żeby awaria (brak zasilania przekaźnika) powodowała natychmiastowe odłączenie odbiornika. W przypadku układów sterowania, zgodnie z dobrymi praktykami i normami, stosowanie odpowiednich symboli i właściwe rozpoznanie stanu biernego jest kluczowe do zachowania niezawodności i bezpieczeństwa pracy urządzeń. Popełnienie tu błędu może prowadzić do sytuacji, w której sprzęt załącza się nieoczekiwanie albo nie reaguje na sygnał sterujący, co w środowisku przemysłowym jest po prostu niedopuszczalne. Z mojego doświadczenia wynika, że warto szczególną uwagę zwracać na legendy schematów i opisy techniczne, bo to one rozstrzygają wszelkie wątpliwości. Symbol SSzn1 jednoznacznie wskazuje na zestyk otwarty w stanie biernym i to właśnie ta interpretacja odpowiada standardom branżowym.