Kwalifikacja: ELM.04 - Eksploatacja układów automatyki przemysłowej

Często spotykam się z tym, że osoby uczące się automatyki czy techniki pomiarowej błędnie utożsamiają różne typy zwężek albo innych elementów pomiarowych z metodą wykorzystującą kryzę. Przykładowo, stosowanie rurki Pitota (jak na jednym z rysunków) to zupełnie inne podejście – ta metoda mierzy punktowe ciśnienie dynamiczne i statyczne, ale nie nadaje się do pomiaru całkowitego przepływu w zamkniętej instalacji rurowej, bo nie daje globalnej informacji o przepływie całym przekrojem. Z kolei wybór różnego typu zwężek – takich jak dysza Venturiego czy rura przepływowa o bardziej złożonym kształcie – bazuje na tej samej zasadzie fizycznej, czyli pomiarze różnicy ciśnień, ale mają one inne charakterystyki przepływowe, inne współczynniki korekcyjne i stosuje się je w innych sytuacjach. Największym błędem jest jednak zakładanie, że każde zwężenie w rurze z podłączeniem do manometru to automatycznie kryza – niestety nie. Kryza jest płaskim, cienkim elementem z centralnym otworem, który generuje przewidywalny spadek ciśnienia i umożliwia korzystanie z popularnych wzorów (zgodnych z EN ISO 5167, ASME i innymi standardami). Jeśli element jest pogrubiony albo ma złożony kształt, to wchodzą w grę inne współczynniki i mogą pojawić się dodatkowe błędy. Spotykam się też z mylnym przekonaniem, że punkty poboru ciśnienia można zamontować gdziekolwiek – tymczasem ich rozmieszczenie jest ściśle określone, by zapewnić powtarzalność i minimalizować zaburzenia od przepływu burzliwego czy zawirowań. W praktyce, nieprawidłowy wybór metody pomiarowej prowadzi do bardzo poważnych błędów, które w przemyśle mogą skutkować nawet niebezpiecznymi sytuacjami lub stratami materiałowymi. Dlatego właśnie tak ważne jest rozumienie różnicy pomiędzy typem zwężki a miejscem i sposobem poboru ciśnienia w układach przemysłowych.