Kwalifikacja: TWO.01 - Wykonywanie robót regulacyjnych i hydrotechnicznych

W zaporach betonowych kluczowe jest nie tylko to, z czego są zbudowane, ale przede wszystkim jak kontroluje się wodę, która zawsze w jakiś sposób próbuje przez nie przeniknąć. Typowym błędem jest myślenie, że wystarczy jakakolwiek „pusta przestrzeń” w betonie, na przykład sklepienia filarowe, żeby odprowadzić wodę. Sklepienia stosuje się raczej w konstrukcjach mostowych, halowych czy architektonicznych, a nie jako system kontrolowanego drenażu w masywnych zaporach. Nie zapewniają one ani właściwego rozmieszczenia, ani ciągłości odpływu wody, ani dobrych warunków inspekcji i pomiarów. W rzeczywistości w budowlach hydrotechnicznych przyjmuje się zupełnie inne podejście: woda przesiąkająca musi być przechwycona możliwie blisko miejsca, gdzie pojawia się w konstrukcji lub w podłożu, a następnie doprowadzona do miejsca, gdzie można ją bezpiecznie odprowadzić i kontrolować jej ilość. Stąd stosuje się pionowe dreny, a nie poziome, jako podstawowy element przechwytujący wodę z wyższych stref korpusu. Poziome dreny same w sobie są mało efektywne w masywnym betonie – trudno je sensownie rozmieścić, nie zapewniają grawitacyjnego spływu z wyższych partii, a ich wykonanie bywa kłopotliwe technologicznie. Z kolei poziome galerie są sprawdzonym rozwiązaniem: pozwalają na inspekcję, pomiary piezometryczne, prowadzenie iniekcji i odprowadzenie wody do odpływów. Mylenie galerii z „filarem” czy „sklepieniem” jest dość częste, bo nazwy brzmią podobnie i kojarzą się z podziemnymi przestrzeniami. Jednak z mojego doświadczenia takie uproszczenie prowadzi do złego doboru odpowiedzi: galerie mają określoną funkcję hydrotechniczną, a sklepienia filarowe – głównie funkcję nośną w innych typach obiektów. Dobra praktyka projektowa jasno wskazuje: w nowoczesnych zaporach betonowych układ pionowych drenów współpracujących z poziomymi galeriami to standard, który ogranicza ciśnienie filtracyjne, wypór i ryzyko uszkodzeń, podczas gdy kombinacje z samymi sklepieniami czy z poziomymi drenami bez galerii nie spełniają wymagań bezpieczeństwa i kontroli pracy budowli.