Prawidłowo – materace faszynowe na dużych rzekach są typowym elementem opasek brzegowych. Opaska brzegowa to rodzaj umocnienia, które chroni brzeg rzeki przed erozją, podmywaniem i cofnięciem skarpy. W praktyce robi się to tak, że na dnie przy brzegu układa się warstwę zabezpieczającą, właśnie w formie materacy faszynowych, często dociążonych kamieniem. Ten materac przechodzi od stopy skarpy w głąb koryta, tworząc coś w rodzaju elastycznego dywanu ochronnego. Dzięki temu nurt rzeki nie „wydziera” materiału z podnóża skarpy, a cała opaska brzegowa pracuje stabilnie. Materace faszynowe są stosowane szczególnie na dużych rzekach, gdzie występują duże prędkości przepływu, znaczne wahania stanów wody i silne zawirowania przy zakolach czy przewężeniach. Z mojego doświadczenia, na Odrze czy Wiśle takie rozwiązania to standard, zgodne z typowymi wytycznymi projektowymi z instrukcji regulacji rzek. Opaska brzegowa może mieć część podwodną z faszyny, a powyżej zwierciadła wody narzut kamienny, bruk lub inne umocnienie. Faszyna działa trochę jak zbrojenie i filtr – przepuszcza wodę, ale zatrzymuje drobny materiał i stabilizuje podłoże. Jest to rozwiązanie stosunkowo tanie, dość łatwe w wykonaniu i dobrze współpracujące z roślinnością, co jest ważne przy renaturyzacji i wymaganiach środowiskowych. W dobrych praktykach hydrotechnicznych zwraca się uwagę, aby materace miały odpowiednią grubość, zagęszczenie wiązek i solidne zakotwienie w skarpie, bo bez tego nawet najlepsza opaska będzie się rozjeżdżać przy wysokich wodach i lodach.
W tym pytaniu łatwo się pomylić, bo wszystkie odpowiedzi dotyczą elementów związanych z brzegiem rzeki, ale tylko jedno z tych rozwiązań w praktyce wykorzystuje materace faszynowe jako typowy, podstawowy element podwodnego umocnienia. Kluczowe jest zrozumienie, czym właściwie jest opaska brzegowa, a czym są inne wymienione konstrukcje. Opaska brzegowa to ciągłe umocnienie brzegu, które obejmuje zarówno część podwodną, jak i nadwodną. W strefie podwodnej stosuje się właśnie materace faszynowe, często dociążone narzutem kamiennym, a powyżej lustra wody różne formy umocnień skarpy. Taki układ pozwala przejąć działanie nurtu, falowania, lodu oraz zmian poziomu wody. To rozwiązanie jest mocno zakorzenione w praktyce robót regulacyjnych na dużych rzekach i opisane w wielu instrukcjach i katalogach typowych konstrukcji. Pojęcie tam brzegowych w kontekście materacy faszynowych jest mylące. Tamy brzegowe kojarzą się raczej z konstrukcjami poprzecznymi lub ograniczającymi przepływ, a nie z ciągłym umocnieniem podłużnym. W regulacji rzek używa się różnych form tam, np. ostróg, ale materace faszynowe nie są ich klasycznym, podstawowym elementem, tylko ewentualnie dodatkiem zabezpieczającym lokalnie podłoże. Brzegosłon kryty i brzegosłon płaski to z kolei określenia związane z typami umocnień powierzchniowych brzegu, szczególnie nadwodnych. Mogą one być wykonane z narzutu kamiennego, płyt betonowych, bruków, geokrat, darniowania itp. Nie są to jednak nazwy kojarzone z typowym stosowaniem materacy faszynowych jako głównego, podwodnego elementu konstrukcji. Typowy błąd polega na tym, że ktoś widzi słowo „brzegowy” lub „brzegosłon” i automatycznie zakłada, że wszystko, co wzmacnia brzeg, będzie tam pasowało. W hydrotechnice nazwy są dość precyzyjne: opaska brzegowa to konkretna forma umocnienia, w której część podwodna oparta jest właśnie na materacach faszynowych. Dlatego tylko odpowiedź wskazująca na opaski brzegowe jest zgodna z praktyką projektową i wykonawczą oraz ze standardami stosowanymi przy umacnianiu dużych rzek.