Kwalifikacja: TWO.01 - Wykonywanie robót regulacyjnych i hydrotechnicznych

W tym pytaniu chodzi o typową, najszybciej stosowaną metodę zabezpieczenia korony wału przed przelaniem, czyli o działanie interwencyjne w warunkach realnego zagrożenia powodziowego. Łatwo się pomylić, bo wszystkie podane rozwiązania wyglądają jak jakieś formy grodzenia czy podwyższania, ale różnią się przeznaczeniem, czasochłonnością i technologią wykonania. Grodza ziemna to w praktyce osobna budowla tymczasowa lub stała, wykonywana z gruntu, często z użyciem sprzętu ciężkiego. Buduje się ją poza istniejącym wałem lub w korycie, a nie „na szybko” na jego koronie. Do takiej grodzy trzeba mieć czas, miejsce i projekt, więc kompletnie nie nadaje się jako podstawowa, błyskawiczna metoda ratunkowa, kiedy woda za kilka godzin ma przelewać się przez wał. Szandory z kolei są elementem typowym dla jazów, śluz czy przepustów – to belki drewniane lub stalowe wsuwane w prowadnice, żeby piętrzyć lub odcinać wodę. One nie służą do podwyższania wału ziemnego, tylko do regulacji przepływu w obiekcie hydrotechnicznym. Częsty błąd polega na tym, że ktoś kojarzy „coś, co się wkłada pionowo i zatrzymuje wodę” i automatycznie myśli, że będzie to dobre na wale – w praktyce jednak wały nie są do tego przystosowane konstrukcyjnie. Stalowe grodzice, zabijane w koronę wału, przypominają już trochę bardziej realną barierę, ale to rozwiązanie ciężkie organizacyjnie, wymagające sprzętu do wbijania, dojazdu maszyn i odpowiedniego przygotowania. Z mojego doświadczenia wynika, że w sytuacji kryzysowej zwykle nie ma na to ani czasu, ani warunków terenowych. Takie grodzice stosuje się raczej przy budowach, remontach lub planowanych zabezpieczeniach, a nie jako standardową, najczęściej używaną metodę doraźną. Typowym błędem myślowym przy tym pytaniu jest skupienie się na „solidności” materiału (stal, ziemia) zamiast na szybkości, mobilności i logistyce. W realnej akcji powodziowej kluczowe jest to, co można rozwinąć w terenie w ciągu godzin, przy użyciu ludzi i prostego sprzętu. I tutaj właśnie worki z piaskiem wygrywają, bo łączą prostotę, elastyczność zastosowań i wieloletnią sprawdzoną praktykę w ochronie wałów.