Na rysunku pokazana jest typowa koparka gąsienicowa, czyli maszyna do urabiania i przemieszczania gruntu za pomocą łyżki zawieszonej na wysięgniku i ramieniu. Charakterystyczne elementy, po których w praktyce bardzo łatwo ją rozpoznać, to obrotowa nadbudowa z kabiną operatora, wysięgnik łamany w dwóch punktach, siłowniki hydrauliczne sterujące ruchem ramienia i łyżki oraz podwozie gąsienicowe. W odróżnieniu od wozidła czy walca, koparka pracuje głównie siłą osprzętu roboczego, a nie przez toczenie się po podłożu. W robotach hydrotechnicznych koparki są podstawowym sprzętem przy wykonywaniu wykopów pod przepusty, fundamenty śluz, umocnienia brzegowe, a także przy odmulaniu koryt czy formowaniu skarp wałów przeciwpowodziowych. Dobrą praktyką na budowie jest dobór odpowiedniego typu koparki do zadania: koparki gąsienicowe stosuje się na gruntach słabszych, podmokłych, gdzie liczy się mały nacisk jednostkowy na podłoże, natomiast kołowe – tam, gdzie maszyna musi się szybko przemieszczać po drogach dojazdowych. Według zaleceń producentów i standardów BHP operator powinien korzystać z odpowiednich łyżek (np. wąskich do wykopów liniowych pod rurociągi, szerokich skarpowych do profilowania skarp i dna koryta) oraz regularnie kontrolować stan układu hydraulicznego, sworzni i tulei. Moim zdaniem umiejętność odróżnienia koparki od innych maszyn to absolutna podstawa w technikum budowlanym, bo od właściwego rozpoznania i dobrania sprzętu zależy nie tylko wydajność robót, ale też bezpieczeństwo ludzi pracujących w zasięgu maszyny.
Na zdjęciu widoczna jest klasyczna koparka gąsienicowa, a nie walec, wozidło ani zgarnarka. Pomyłki przy rozpoznawaniu tych maszyn biorą się często z tego, że na budowie wszystko jest duże, żółte i ma logo producenta, ale konstrukcyjnie i funkcjonalnie to zupełnie inne urządzenia. Walec drogowy rozpoznaje się po masywnym bębnie lub dwóch bębnach stalowych, ewentualnie po ogumionych kołach do zagęszczania. Nie ma wysięgnika ani łyżki, bo jego zadaniem jest dogęszczanie warstw gruntu, kruszywa czy asfaltu poprzez nacisk statyczny i wibracje. Podstawowe parametry walca to masa, szerokość bębna i częstotliwość drgań, a nie zasięg roboczy wysięgnika. Wozidło z kolei to maszyna transportowa: rama z napędem, kabina i skrzynia ładunkowa (kiper), która się tylko podnosi do wyładunku. Wozidło nie wykonuje wykopów, jedynie przewozi urobek lub kruszywo, dlatego nie ma ono układu wysięgnik–ramię–łyżka, który w koparce jest kluczowy. Częsty błąd polega na tym, że każdy większy pojazd z kiprem mylony jest z „koparko-ładowarką”, chociaż nie ma żadnego osprzętu urabiającego. Zgarnarka natomiast to dość specyficzna maszyna, rzadziej spotykana na małych budowach. Ma duże, otwierane zgarniadło (tzw. bowl) pomiędzy osiami, które podczas jazdy ścina i ładuje grunt, a potem przenosi go na niewielkie odległości. Nie ma obrotowej nadbudowy ani klasycznej łyżki na wysięgniku. W praktyce dobre rozpoznanie typu maszyny pozwala poprawnie planować technologię robót ziemnych i hydrotechnicznych: koparką wykonujemy wykop i kształtujemy skarpy, wozidłem zwozimy urobek, walcem zagęszczamy nasypy i korpusy wałów, a zgarnarką – tam gdzie jest, wyrównujemy większe powierzchnie przy małych odległościach transportu. Mylenie tych funkcji skutkuje błędnym doborem sprzętu, spadkiem wydajności i niepotrzebnymi kosztami na budowie.