Prawidłowo wskazane zostały skarpy i ich umocnienia – właśnie one należą do podstawowego zakresu bieżących przeglądów stanowiska górnego jazu. Stanowisko górne to obszar powyżej jazu, gdzie piętrzymy wodę. Kluczowe jest tam zachowanie stateczności skarp, bo wszelkie osunięcia, rozmycia czy ubytki umocnień mogą bardzo szybko przełożyć się na utratę szczelności, a w skrajnym przypadku nawet na uszkodzenie całego obiektu hydrotechnicznego. Dlatego w dobrych praktykach eksploatacji urządzeń wodnych przyjmuje się, że skarpy i ich umocnienia ogląda się regularnie, często nawet podczas rutynowego obchodzenia jazu, a nie tylko przy dużych wezbraniach czy przeglądach okresowych. Podczas takiego bieżącego przeglądu patrzy się na równość skarp, obecność rys, kawern, zapadlisk, śladów filtracji, a także na stan narzutu kamiennego, płyt betonowych, faszyny czy gabionów. Z mojego doświadczenia to właśnie drobne, na pierwszy rzut oka niegroźne ubytki w narzucie albo poluzowane bloki betonowe są pierwszym sygnałem, że zaczyna się proces rozmywania. Jeśli w porę się to wychwyci, wystarczy prosta naprawa utrzymaniowa, a nie kosztowna przebudowa. W wytycznych eksploatacji urządzeń wodnych (np. instrukcje gospodarowania wodą, instrukcje eksploatacji jazu) zawsze podkreśla się konieczność kontroli skarp stanowiska górnego, bo wpływają one zarówno na bezpieczeństwo powodziowe, jak i na stabilne piętrzenie. W praktyce pracownik obsługi podczas obchodu ocenia wizualnie skarpy, robi zdjęcia, czasem prosty szkic, a przy większych nieprawidłowościach zgłasza potrzebę interwencji brygady utrzymaniowej. To jest właśnie typowy zakres bieżącego przeglądu, a nie szczegółowe oględziny elementów hydraulicznych stanowiska dolnego.
W tym pytaniu łatwo się pomylić, bo wszystkie odpowiedzi dotyczą ważnych elementów jazu, ale nie wszystkie wchodzą w zakres bieżących przeglądów stanowiska górnego. Kluczowe jest tu zrozumienie podziału jazu na stanowisko górne i dolne oraz rozróżnienie, co kontroluje się na bieżąco, a co raczej w ramach przeglądów okresowych lub specjalistycznych. Urządzenia do rozpraszania energii, takie jak progi rozpraszające, szykany, wypusty czy różne formy wypadu, lokalizowane są zasadniczo na stanowisku dolnym, czyli poniżej jazu. Ich zadaniem jest zmniejszenie energii strumienia wody po przelewie przez jaz, aby nie dochodziło do rozmywania dna i brzegów rzeki. Oczywiście są bardzo ważne dla bezpieczeństwa obiektu, ale nie należą do zakresu bieżącego przeglądu stanowiska górnego, tylko raczej do oględzin stanowiska dolnego i przeglądów technicznych o większym zakresie. Podobnie wypad i jego umocnienia znajdują się poniżej jazu, więc ich stan kontroluje się przy oględzinach części dolnej obiektu. Typowy błąd polega na myleniu pojęcia „przegląd bieżący” z całościowym przeglądem obiektu hydrotechnicznego. W praktyce bieżący przegląd na górze koncentruje się na skarpach, koronie, drogach dojazdowych, czasem na urządzeniach upustowych i elementach bezpieczeństwa, a szczegółowa ocena wypadu i rozpraszania energii odbywa się według osobnych procedur. Połączenie ścianki szczelnej z płytą jazu jest z kolei elementem konstrukcyjnym wymagającym raczej fachowej oceny inżynierskiej, często z udziałem dokumentacji technicznej, a nie szybkiej, rutynowej kontroli wzrokowej przy każdym obchodzie. Owszem, można zauważyć wycieki czy rysy w tym rejonie, ale nie jest to główny punkt bieżącej oceny stanowiska górnego, tylko bardziej zagadnienie przeglądów okresowych i specjalistycznych badań szczelności. Dlatego skupienie się w tym pytaniu na skarpach i ich umocnieniach jest zgodne z praktyką konserwacji i utrzymania urządzeń wodnych, a wybór pozostałych odpowiedzi wynika najczęściej z utożsamiania „przeglądu” z pełnym audytem całego jazu, bez rozróżnienia jego części i częstotliwości kontroli.