Kwalifikacja: TWO.04 - Organizacja robót związanych z regulacją cieków naturalnych oraz budową urządzeń wodnych

Na tym rysunku łatwo pomylić różne typy umocnień kamiennych, bo wszystkie kojarzą się z kamieniem łamanym i ochroną budowli ziemnych. Warto jednak rozróżniać ich kształt, funkcję i sposób pracy hydraulicznej. Stos kamienny to raczej pionowe lub nieregularne nagromadzenie kamienia, używane np. do dociążania dna czy lokalnej stabilizacji, a nie do systematycznego odwadniania korpusu zapory. Taki stos nie ma stałej, niewielkiej grubości na dużej szerokości, tylko bardziej punktowy charakter, przez co nie zapewnia kontrolowanego przepływu wody i równomiernego obniżenia ciśnienia w podłożu. Pryzma kamienna kojarzy się z nasypem o wyraźnie trójkątnym przekroju, pracującym bardziej jako obciążenie i zabezpieczenie skarpy lub brzegu przed erozją. W hydrotechnice pryzmy używa się np. na brzegach rzek czy przy ostrogach, ale nie jako cienkiego, rozłożonego na 1/3 podstawy elementu drenażowego w przekroju poprzecznym zapory. Okładzina kamienna z kolei to warstwa ochronna na skarpach – ma chronić przed falowaniem, erozją powierzchniową, działaniem lodu. Jest stosunkowo cienka i ściśle przylega do skarpy, często na podsypce piaskowej lub geowłókninie. Nie prowadzi się jej środkiem korpusu, tylko po powierzchni skarp. Typowy błąd myślowy polega na tym, że skoro gdzieś jest kamień, to od razu zakłada się, że to okładzina albo pryzma, bez spojrzenia na geometrię i położenie w przekroju. Tymczasem na rysunku widać niski, szeroki element z kamienia, umieszczony przy podstawie zapory, który pełni funkcję drenażu i filtracji, a nie tylko ochrony powierzchni. Właśnie ten kształt i lokalizacja odróżniają materac kamienny od pozostałych rozwiązań. Z mojego doświadczenia dobrze jest zawsze zapytać: czy ten element ma głównie odprowadzać wodę z korpusu, czy tylko chronić jego powierzchnię przed działaniem zewnętrznym? Odpowiedź na to pytanie zwykle naprowadza na właściwe rozpoznanie typu konstrukcji.