Kwalifikacja: TWO.04 - Organizacja robót związanych z regulacją cieków naturalnych oraz budową urządzeń wodnych

W utrzymaniu cieków naturalnych łatwo pomylić prace typowo konserwacyjne z robotami bardziej ciężkimi, inwestycyjnymi albo interwencyjnymi. Roboty konserwacyjne to takie, które wykonuje się cyklicznie, stosunkowo często, przy użyciu prostego sprzętu – ich celem jest głównie utrzymanie istniejącego stanu technicznego koryta i zapewnienie drożności przepływu. W tym kontekście mechaniczne odmulenie koryta rzeki kojarzy się wielu osobom z konserwacją, ale w praktyce jest to działanie bardziej ingerujące. Odmulanie koparką, pogłębiarką czy innym sprzętem mechanicznym zmienia geometrię przekroju poprzecznego, ingeruje w dno i siedliska organizmów wodnych. Wykonuje się je raczej rzadko, zwykle po wielu latach, gdy zamulenie znacząco ogranicza przepływ. To są roboty kosztowne, wymagające często uzgodnień środowiskowych i dokładnego projektu – nie jest to typowa, najczęściej wykonywana czynność konserwacyjna. Ręczne usuwanie porostów z dna rzeki też brzmi jak delikatna konserwacja, ale na naturalnych ciekach odchodzi się od takiego podejścia. Roślinność wodna w dnie pełni ważną funkcję ekologiczną, stabilizuje osady, poprawia jakość wody i tworzy siedliska. Zbyt intensywne czyszczenie dna powoduje degradację ekosystemu i może nawet przyspieszać erozję. W dobrych praktykach utrzymaniowych bardziej kontroluje się roślinność na skarpach i w strefie przybrzeżnej, a nie wycina się wszystkiego z samego dna. Wykonywanie umocnień skarp narzutem kamiennym to z kolei klasyczna robota budowlano-regulacyjna, a nie zwykła konserwacja. Narzut kamienny zmienia charakter koryta, usztywnia skarpy, wpływa na hydraulikę przepływu. Tego typu prace wymagają projektu, często pozwolenia wodnoprawnego i są traktowane jako przebudowa lub modernizacja, a nie bieżące utrzymanie. Typowym błędem myślowym jest utożsamianie „wszystkich prac na rzece” z konserwacją. Konserwacja to przede wszystkim regularne koszenia skarp, usuwanie zakrzaczeń, drobne naprawy istniejących umocnień, czyszczenie z zanieczyszczeń pływających, a nie ciężkie roboty ziemne. Właśnie dlatego jako najczęstszą czynność konserwacyjną wskazuje się wykaszanie porostów ze skarp, bo to jest proste, powtarzalne i zgodne ze współczesnymi standardami utrzymania cieków.