Superplastyfikator to substancja chemiczna, która znacząco zwiększa płynność mieszanki betonowej. Działa na zasadzie redukcji napięcia powierzchniowego wody, co pozwala na lepsze rozprowadzenie cząsteczek cementu i tworzenie bardziej jednorodnej struktury. Dzięki temu mieszanka staje się mniej gęsta i łatwiejsza do formowania. Przykładem zastosowania superplastyfikatorów jest produkcja betonu o wysokiej wytrzymałości, gdzie istotne jest uzyskanie płynnej konsystencji przy minimalnym dodaniu wody, co z kolei przyczynia się do zwiększenia trwałości i odporności betonu na warunki atmosferyczne. W praktyce, superplastyfikatory są wykorzystywane w budownictwie do uzyskania betonu, który jest trudny do formowania, na przykład w przypadku wylewania w trudno dostępnych miejscach, gdzie tradycyjne mieszanki mogłyby wprowadzać problemy. Zgodnie z normą PN-EN 934-2, superplastyfikatory klasyfikuje się według ich wpływu na konsystencję, co pozwala na dobór odpowiedniego preparatu do specyficznych wymagań projektu.
Pył krzemionkowy, mączka ceglana oraz popiół lotny to dodatki stosowane w betonie w celu poprawy jego właściwości mechanicznych oraz trwałości, ale nie mają one bezpośredniego wpływu na zmianę konsystencji mieszanki z gęstoplastycznej na ciekłą. Pył krzemionkowy jest często stosowany jako materiał poślizgowy i do poprawy wytrzymałości betonu, jednak jego dodatek nie prowadzi do zwiększenia płynności mieszanki. Jego działanie polega przede wszystkim na zwiększeniu zawartości krzemionki w mieszance, co może poprawić proces hydratacji, ale nie zmienia właściwości konsystencji samego betonu. Mączka ceglana, z kolei, jest używana jako substancja pułapka, która może poprawić właściwości betonu, ale jej dodanie nie zredukuje lepkości mieszanki. Natomiast popiół lotny, będący materiałem pochodzenia odpadowego, może działać jako dodatek aktywny, poprawiając odporność na agresywne środowiska oraz zmniejszając współczynnik wody do cementu, jednak nie wpływa na zmianę konsystencji mieszanki na płynną. Wybór tych dodatków opiera się na ich właściwościach poprawiających trwałość, a nie na modyfikacji konsystencji, co może prowadzić do nieporozumień w projektach budowlanych, gdzie wymagania dotyczące pracy z mieszanką betonową mogą być źle zinterpretowane. W praktyce, wiele osób mogących mieć na celu poprawę jakości betonu myli funkcje różnych dodatków, co skutkuje nieprawidłowym doborem składników w mieszankach betonowych.