Kwalifikacja: BUD.13 - Eksploatacja maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych

W układach hydraulicznych nie wszystkie elementy pełnią funkcję sterowania, regulacji czy zabezpieczania przed przeciążeniami, choć na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać inaczej. Sworznie są zasadniczo elementami łączącymi lub prowadzącymi – można je znaleźć np. w siłownikach czy jako osie przegubów, ale nie mają bezpośredniego wpływu na ciśnienie czy przepływ w systemie. W praktyce ich zadanie to przede wszystkim stabilizacja elementów ruchomych, a nie ochrona przed przeciążeniami. Hamulce natomiast, stosowane głównie w maszynach mobilnych czy obrabiarkach, służą do zatrzymywania ruchu lub utrzymania pozycji, ale nie sterują przepływem czy ciśnieniem oleju hydraulicznego. Spotkałem się z myleniem hamulców hydraulicznych z zaworami hamującymi – to jednak zupełnie inne podzespoły, bo zawory te kontrolują przepływ w siłowniku, a nie zatrzymują obracające się części mechaniczne. Filtry zaś odpowiadają za oczyszczanie oleju z zanieczyszczeń, czyli ich rola to utrzymanie czystości medium i ochrona przed zużyciem czy zatarciem podzespołów hydraulicznych. Często w praktyce spotykam się z przekonaniem, że filtr sam w sobie może zabezpieczyć układ – to nie jest prawda, bo żaden filtr nie zredukuje skutków przekroczenia dopuszczalnego ciśnienia. Takie myślenie wynika moim zdaniem z mylenia pojęć: zabezpieczenie przed zużyciem a zabezpieczenie przed przeciążeniem. Dobre praktyki branżowe wyraźnie rozróżniają te funkcje. Warto też pamiętać, że normy związane z hydrauliką maszyn wyraźnie nakładają obowiązek stosowania specjalnych zaworów przelewowych i innych zabezpieczających, a nie ogólnych elementów jak sworznie, hamulce czy filtry. Takie rozumowanie pozwala bezpiecznie i efektywnie projektować oraz eksploatować układy hydrauliczne.