Luźny pasek wentylatora silnika w koparce gąsienicowej to naprawdę częsty i niedoceniany problem, który może mieć poważne skutki w codziennej eksploatacji maszyny. Przede wszystkim taki pasek odpowiada za napęd wentylatora chłodnicy, a ten wentylator to główny element odpowiadający za utrzymanie odpowiedniej temperatury pracy silnika. Gdy pasek jest zbyt luźny, wentylator nie obraca się z prawidłową prędkością albo wręcz się ślizga, przez co efektywność chłodzenia drastycznie spada. Przegrzanie silnika jest tu najbardziej realnym i groźnym skutkiem. Z mojego doświadczenia wynika, że zaniedbane paski to jeden z częstszych powodów awarii w starszych koparkach, gdzie regularna obsługa bywa pomijana. Przegrzany silnik może stracić kompresję, uszkodzić uszczelki pod głowicą czy doprowadzić do zatarcia – a to już konkretne wydatki. Standardy serwisowe, zarówno producentów maszyn, jak i np. normy ISO dotyczące obsługi silników spalinowych, zawsze zalecają regularną kontrolę i naciąg pasków klinowych. Dobrą praktyką jest sprawdzanie napięcia paska przy każdym przeglądzie – taki drobny zabieg potrafi oszczędzić wiele nerwów i pieniędzy. Uważam, że świadomość konsekwencji tak pozornie drobnej usterki jak luźny pasek powinna być podstawą dla każdego operatora i mechanika sprzętu budowlanego.
Patrząc na inne możliwości, łatwo się pomylić, bo pasek wentylatora pracuje często razem z alternatorem czy nawet pompą oleju, w niektórych konstrukcjach. Jednak w klasycznych koparkach gąsienicowych pasek wentylatora głównie odpowiada za napęd wentylatora chłodnicy. Uszkodzenie alternatora najczęściej wynika z problemów z napięciem paska, ale pasek wentylatora nie zawsze jest tym samym paskiem, który napędza alternator – bywa osobny, a nawet jeśli jest wspólny, to jego luźność raczej skutkuje problemami z ładowaniem niż zniszczeniem alternatora od razu. Jeśli chodzi o samoczynne gaśnięcie silnika, to ten objaw raczej będzie efektem braku paliwa, wadliwej pompy wtryskowej czy problemów z zasilaniem elektrycznym, a nie luźnym paskiem od wentylatora – nawet przy zerwaniu paska silnik będzie pracował, choć się przegrzeje. Uszkodzenie pompy olejowej w silniku także nie jest bezpośrednio związane z paskiem wentylatora – pompa olejowa zazwyczaj napędzana jest przez układ rozrządu lub bezpośrednio z wału korbowego, więc niezależnie od problemów z paskiem wentylatora, smarowanie powinno być zachowane. Moim zdaniem wielu mechaników jeszcze na etapie szkoły myli rolę poszczególnych pasków i układów napędowych, bo wydaje się, że jeśli coś jest połączone paskiem, to wszystko działa razem – a jednak układ chłodzenia to osobna historia i jego awarie nie zawsze pociągają za sobą bezpośrednio inne podzespoły. Stąd tak ważne jest zrozumienie, jak działa każdy z tych systemów osobno, bo tylko wtedy łatwo dojść do właściwej diagnozy przy usterce.