Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Aparat Vicata to urządzenie do pomiaru
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Aparat Vicata to taki trochę klasyk na budowie i w laboratorium materiałów budowlanych – używa się go do wyznaczania czasu wiązania, najczęściej cementów i zapraw. Co ważne, sprzęt ten pozwala na bardzo precyzyjne określenie momentu, w którym zaczyna się i kończy proces wiązania próbki. W praktyce oznacza to, że można sprawdzić, kiedy dana zaprawa zaczyna twardnieć na tyle, by już nie zmieniać swojej konsystencji – i właśnie to jest bardzo istotne na każdej budowie, gdzie trzeba wiedzieć, ile czasu mamy na obróbkę mieszanki. Z mojego doświadczenia wynika, że szczególnie przy jakichkolwiek remontach czy układaniu posadzek, znajomość czasu wiązania to naprawdę połowa sukcesu. Zresztą, PN-EN 196-3 jasno opisuje, jak przeprowadzać takie badania i dlaczego są one ważne – chodzi o powtarzalność i bezpieczeństwo konstrukcji. Fajnie wiedzieć, że taki aparat to nie tylko teoria z książki, bo sporo osób lekceważyłoby, że cement czy zaprawa mogą się różnie wiązać w zależności od temperatury, wilgotności czy nawet składu chemicznego. No i jeszcze taka ciekawostka – niektóre bardziej nowoczesne wersje Vicata mają nawet elektroniczne czujniki, ale zasada działania została praktycznie ta sama od lat. Bez tego narzędzia ciężko wyobrazić sobie profesjonalną kontrolę jakości betonu i zapraw w realiach polskiej budowy.
Nie każdy przyrząd laboratoryjny sprawdza się w każdej dziedzinie, choć czasem nazwy mogą być mylące. Aparat Vicata to specjalistyczne urządzenie do badania czasu wiązania materiałów takich jak cementy czy zaprawy, a nie do mierzenia temperatury, wilgotności czy ciśnienia. W praktyce do kontroli temperatury w piecu stosuje się zupełnie inne narzędzia, na przykład termopary albo pirometry optyczne, bo tam kluczowa jest precyzyjna kontrola ciepła w procesie wypalania ceramiki czy cementu. Natomiast, jeśli chodzi o wilgotność półfabrykatów ceramicznych, to najczęściej wykorzystuje się suszarki laboratoryjne i wagę, czasem też higrometry, bo wilgotność wpływa na właściwości końcowe produktu, ale nie ma związku z samym wiązaniem cementu. Z kolei ciśnienie gazów spalinowych w procesach przemysłowych mierzy się manometrami lub czujnikami ciśnienia, bo to istotne dla bezpieczeństwa instalacji, choć ten temat to już trochę inna bajka. Moim zdaniem typowy błąd to mylenie funkcjonowania różnych urządzeń przez podobne nazwy lub powierzchowną znajomość wyposażenia laboratoriów budowlanych. W rzeczywistości każda z tych dziedzin wymaga nie tylko innego sprzętu, ale też stosowania konkretnych norm – na przykład badanie wiązania cementu jest szczegółowo opisane w PN-EN 196-3, a kontrola parametrów pieców ceramicznych to już standardy zupełnie innej klasy. Warto zwracać uwagę, że precyzyjne przyporządkowanie narzędzi do ich zastosowań przekłada się bezpośrednio na jakość i bezpieczeństwo procesów technologicznych. Dlatego tak ważna jest świadomość, do czego naprawdę służy aparat Vicata – to nie jest taki uniwersalny sprzęt, tylko bardzo specjalistyczny przyrząd do oceny czasu wiązania, kluczowego choćby przy produkcji betonu czy kontroli jakości zapraw budowlanych.