Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Do kryteriów eksploatacyjnych części maszynowej zalicza się
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odporność na działanie środowiska to kluczowe kryterium eksploatacyjne części maszynowej. W praktyce przemysłowej często mówi się, że nawet najlepiej zaprojektowana część nie wytrzyma długo, jeśli nie przystosowano jej do warunków, w jakich faktycznie będzie pracować. Z mojego doświadczenia wynika, że konstruktorzy muszą uwzględniać takie czynniki jak wilgotność, obecność substancji chemicznych, zmienne temperatury, a nawet promieniowanie UV – wszystko to może bezpośrednio wpływać na wytrzymałość materiałów czy występowanie korozji. Przykładowo, wałki stalowe stosowane w maszynach pracujących na zewnątrz muszą być odpowiednio zabezpieczone przed rdzą (chociażby przez cynkowanie lub stosowanie stali nierdzewnej), bo inaczej bardzo szybko ulegną uszkodzeniom. Odporność na warunki środowiskowe to nie tylko kwestia trwałości, ale też bezpieczeństwa i niezawodności całej maszyny. W normach jakości ISO i w poradnikach projektowania maszyn zawsze kładzie się nacisk na odpowiedni dobór części właśnie ze względu na ich zachowanie się w konkretnych warunkach pracy. Moim zdaniem czasem łatwo to przeoczyć podczas projektowania, a potem skutki bywały kosztowne – dlatego to takie ważne i warto o tym pamiętać.
Bardzo często podczas analizy kryteriów wyboru części maszynowych można się natknąć na mylne przekonanie, że koszty materiału, rodzaj obróbki plastycznej czy nawet typ produkcji są najważniejsze przy podejmowaniu decyzji eksploatacyjnych. W rzeczywistości te aspekty są istotne z punktu widzenia produkcyjnego, ekonomicznego czy technologicznego, ale nie wpisują się bezpośrednio w kryteria eksploatacyjne. Koszt materiału to czynnik typowo ekonomiczny, brany pod uwagę głównie na etapie planowania produkcji lub kalkulacji opłacalności, ale nie mówi nic o tym, jak część zachowa się podczas użytkowania w konkretnych warunkach. Z kolei rodzaj obróbki plastycznej dotyczy procesu technologicznego – decyduje o tym, jakimi metodami dana część zostanie ukształtowana, czy będzie np. kuty czy tłoczony, ale nie determinuje jej odporności na działanie środowiska pracy. Podobnie rodzaj produkcji (czy to seryjna, jednostkowa czy masowa) wpływa bardziej na organizację procesu i logistykę niż na indywidualne właściwości eksploatacyjne części. Z mojego doświadczenia wynika, że często myli się te pojęcia zwłaszcza na początku nauki o projektowaniu maszyn. To taki typowy błąd myślowy – skupianie się głównie na tym, co widać w kosztorysie lub na hali produkcyjnej, zamiast na faktycznych wymaganiach środowiskowych, jakie będą stawiane gotowemu elementowi. W praktyce inżynierskiej najważniejsze przy ocenie eksploatacyjnej są zawsze takie cechy jak odporność na korozję, ścieranie, zmęczenie materiału czy wpływ wysokich i niskich temperatur – bo to one decydują, jak długo część będzie działać bez awarii. Takie podejście zgodne jest też z wymaganiami norm technicznych i dobrymi praktykami branżowymi.