Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Które urządzenie wykorzystuje się podczas oznaczania gęstości pozornej?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Waga hydrostatyczna to naprawdę podstawowe i zarazem bardzo sprytne narzędzie do wyznaczania gęstości pozornej różnych materiałów – szczególnie w laboratoriach budowlanych i materiałoznawczych. Chodzi o to, żeby precyzyjnie określić stosunek masy próbki do objętości, którą ona zajmuje razem z porami otwartymi, ale bez powietrza. No i właśnie, waga hydrostatyczna pozwala na oznaczenie tej objętości poprzez zanurzenie próbki w cieczy (najczęściej w wodzie) i odnotowanie różnicy ciężaru. To dosyć stara metoda, opisana już w wielu normach, takich jak PN-EN 1097-6 jeśli chodzi o kruszywa. Moim zdaniem, bez tej metody trudno sobie wyobrazić wiarygodne badania materiałów sypkich czy porowatych. Praktycznie każdy laborant ma ją opanowaną, bo dzięki niej szybko można porównać różnice pomiędzy np. różnymi typami betonu, gipsu czy nawet gleby. Co ciekawe, pomiar gęstości pozornej jest też istotny przy projektowaniu mieszanek betonowych, zwłaszcza jak chcemy osiągnąć konkretne parametry wytrzymałościowe i izolacyjne. Z mojego doświadczenia wynika, że często niedoceniana waga hydrostatyczna daje bardzo powtarzalne i dokładne wyniki, o ile ktoś wie, jak ją prawidłowo stosować i dobrze przygotuje próbki. Warto zapamiętać, że bez tej metody wiele nowoczesnych technologii w budownictwie po prostu nie miałoby racji bytu.
Wiele osób myli urządzenia laboratoryjne, szczególnie kiedy mają podobne nazwy lub stosuje się je do badania różnych właściwości materiałów budowlanych. Na przykład aparat Vicata jest wykorzystywany głównie do pomiaru czasu wiązania zaczynów cementowych, czyli sprawdzania kiedy cement przechodzi ze stanu płynnego do stałego, a nie do oznaczania gęstości. To bardzo ważne w technologii betonu, ale nijak się ma do wyznaczania gęstości pozornej. Z kolei higrometr kojarzy się z badaniem wilgotności powietrza, czasami materiałów sypkich, ale jego działanie polega na pomiarze zawartości pary wodnej, a nie na określaniu masy w stosunku do objętości. Po prostu nie da się tym urządzeniem uzyskać precyzyjnych danych o gęstości pozornej, a już na pewno nie zgodnych z normami budowlanymi. Aparat Pfefferkorna natomiast służy do oznaczania plastyczności zaczynów cementowych lub podobnych mieszanin – ocenia się jak rozlewa się zaczyn i na tej podstawie określa jego konsystencję, co jest ważne przy ustawianiu parametrów produkcji zapraw czy betonów. Z mojego doświadczenia wynika, że często wybór niewłaściwego urządzenia bierze się z braku znajomości celu badania oraz wymagań normowych. Wyobrażam sobie, że ktoś może pomylić np. gęstość pozorną z wilgotnością lub plastycznością, bo te pojęcia występują obok siebie w różnych kontekstach laboratoryjnych. Jednak w praktyce, tylko waga hydrostatyczna umożliwia rzetelne oznaczenie gęstości pozornej próbki, zgodnie z normami i przy zachowaniu odpowiedniej dokładności. Dobra praktyka w laboratorium to zawsze wybierać sprzęt adekwatny do konkretnego parametru, który chcemy zbadać – i tutaj nie ma drogi na skróty.