Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Kategorie: Surowce ceramiczne Pomiary i kontrola jakości
Które z wyrobów ceramicznych charakteryzują się nasiąkliwością do 0,2%?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Porcelana stołowa rzeczywiście wyróżnia się bardzo niską nasiąkliwością, która wynosi do 0,2%. To jedna z jej kluczowych właściwości, odróżniająca porcelanę od większości innych wyrobów ceramicznych. Tak niska nasiąkliwość wynika z bardzo wysokiego stopnia spieczenia masy ceramicznej podczas wypału i zastosowania specjalnego szkliwa, które szczelnie zamyka pory. W praktyce oznacza to, że porcelana praktycznie nie przepuszcza wody, co jest nieocenione w zastosowaniach gastronomicznych – naczynie nie chłonie wilgoci, nie wchodzi w reakcje z żywnością i łatwo się czyści. Standardy branżowe (np. PN-EN 50212) jasno określają, że wyroby porcelanowe klasy „I” muszą spełniać taki właśnie rygorystyczny limit nasiąkliwości. Moim zdaniem to nie jest tylko teoria, bo w restauracjach czy hotelach porcelanowa zastawa wytrzymuje nawet intensywne mycie w zmywarkach bez żadnych zmian właściwości. W porównaniu z cegłą czy szamotem, porcelana nie chłonie nawet kropli wody – to naprawdę czuć już w dotyku i podczas użytkowania. Warto zwracać uwagę na takie parametry przy wyborze ceramiki, bo decydują nie tylko o trwałości, ale i bezpieczeństwie użytkowania. Porcelana stołowa jest przez to zdecydowanie bardziej higieniczna i odporna na przebarwienia od innych tańszych rodzajów ceramiki.
Wiele osób myli właściwości różnych wyrobów ceramicznych, głównie przez to, że z zewnątrz mogą wydawać się podobne. Jednak jeśli chodzi o nasiąkliwość, to parametr ten bardzo wyraźnie odróżnia np. cegły czy szamot od porcelany. Cegła wapienno-piaskowa i cegła budowlana to materiały porowate, których głównym zadaniem jest przenoszenie obciążeń konstrukcyjnych, a nie szczelność wobec wody. Ich nasiąkliwość jest dużo wyższa – w przypadku cegły budowlanej sięga nawet 16%, a wapienno-piaskowej zwykle ok. 12%. To oznacza, że woda łatwo wnika w ich strukturę, dlatego w budownictwie stosuje się dodatkowe zabezpieczenia przeciwwilgociowe, np. hydroizolacje. Kształtki szamotowe, choć wytrzymują bardzo wysokie temperatury i są stosowane w budowie pieców, to jednak również mają nasiąkliwość rzędu kilku procent – dla szamotu typowej jakości ok. 7-10%. W praktyce, jeśli ktoś użyłby takich materiałów tam, gdzie wymagana jest odporność na przenikanie wilgoci i higieniczność (np. do naczyń stołowych), szybko pojawiłyby się problemy z trwałością i bezpieczeństwem użytkowania. To częsty błąd – utożsamianie twardości materiału z jego nasiąkliwością. Szkliwienie czy spiekanie nie zawsze oznacza, że ceramika nie wchłania wody. Porcelana stołowa jest pod tym względem wyjątkowa – powstaje ze specjalnej mieszanki kaolinu, kwarcu i skaleni, a jej wypał odbywa się w temperaturze przekraczającej 1300°C. Dzięki temu uzyskuje się prawie całkowite zeszklenie, a nasiąkliwość spada poniżej 0,2%. W branży gastronomicznej czy laboratoryjnej to kluczowa cecha – dlatego inne wyroby ceramiczne nie nadają się do tych zastosowań tak dobrze, jak porcelana. Warto o tym pamiętać podczas wyboru materiałów do określonych celów – nie każdy wyrób ceramiczny sprawdzi się tam, gdzie potrzebna jest minimalna nasiąkliwość.