Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Podkreślenie farbą wypukłości reliefu nazywane jest
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Podkreślenie farbą wypukłości reliefu to właśnie sztafaż. Warto wiedzieć, że sztafaż nie dotyczy tylko malarstwa, gdzie często oznacza dodanie detali typu postacie albo krajobrazy, ale w praktyce konserwatorskiej i dekoratorskiej odnosi się także do technik wydobywania plastyczności reliefu czy zdobień właśnie przez delikatne podbarwienie lub położenie koloru na najbardziej wystające fragmenty. Ta metoda daje bardzo ciekawy efekt przestrzenności, co szczególnie widać w sztukateriach gipsowych, rzeźbie drewnianej czy zabytkowych elementach architektury. Można powiedzieć, że to trochę taki trik na wydobycie faktury i światłocienia, zgodny z klasycznymi zasadami kompozycji, np. w projektowaniu wnętrz sakralnych albo pałacowych. Z mojego doświadczenia wynika, że dobrze wykonany sztafaż potrafi całkowicie odmienić odbiór nawet bardzo prostego reliefu – barwy nakładane na wypukłości od razu przyciągają wzrok i tworzą taki efekt "żywej" powierzchni. Fachowcy często podkreślają, że oprócz samego wyboru koloru ważna jest też technika nakładania – czasem używa się specjalnych tamponów albo suchych pędzli, żeby nie zalać głębszych partii. Generalnie, sztafaż to podstawa w pracy przy rekonstrukcji dekoracji i warto ją mieć w swoim repertuarze, bo pozwala na subtelne, a efektowne podkreślenie walorów plastycznych dowolnej powierzchni reliefowej.
Temat podkreślania wypukłości w reliefie bywa mylony z innymi technikami zdobienia, stąd łatwo o nieporozumienie. Perforacja dotyczy głównie tworzenia otworów, przebijania lub dziurkowania materiału, co w technice reliefu nie służy eksponowaniu wypukłości, a raczej osiągnięciu efektu ażurowości czy wentylacji. To spotykany zabieg w metaloplastyce albo zdobnictwie papieru, ale nie w kontekście podbarwiania. Moletaż natomiast to metoda wyciskania wzoru przy użyciu specjalnego walca (moletu) i choć pozwala uzyskać fakturę na powierzchni metalu czy skóry, nie wiąże się bezpośrednio z nakładaniem farby na istniejące wypukłości. Myślę, że często myli się ten proces z późniejszym malowaniem, choć to zupełnie osobne etapy – moletaż to mechaniczne wytwarzanie reliefu, a nie praca z kolorem. Inkrustacja polega na wypełnianiu wgłębień materiałami kontrastującymi, na przykład macicą perłową, metalem czy drewnem innego gatunku. Zwykle kojarzy się ją ze zdobieniem mebli albo biżuterii. W żadnej z tych technik nie chodzi o podkreślanie wypukłych części przez malowanie – inkrustacja skupia się na powierzchni płaskiej i dekoracyjnym kontraście materiałów. Typowym błędem jest utożsamianie dowolnej formy dekoracji reliefowej z ich podbarwianiem, jednak w profesjonalnej terminologii sztafaż pozostaje jedynym określeniem na tę właśnie czynność – podkreślenie kolorem wierzchnich partii wypukłości dla wydobycia efektu przestrzennego. Jest to szczególnie ważne w kontekście renowacji i konserwacji, gdzie precyzyjne użycie specjalistycznej terminologii ma kluczowe znaczenie dla poprawności wykonania prac.