Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Podstawowy skład surowcowy masy porcelanowej stanowią: kaolin, skaleń oraz
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Dobry wybór, bo kwarc to jeden z tych składników, bez których nie byłoby solidnej porcelany. Kaolin, skaleń oraz właśnie kwarc to taka klasyczna, podręcznikowa trójka, jeśli chodzi o surowiec na masę porcelanową. Kaolin daje plastyczność i biel, skaleń działa jako topnik, powodując zeszklenie i spójność struktury, a kwarc odpowiada za twardość i odporność na wysoką temperaturę. Z praktyki wiem, że proporcje tych składników mają mega wpływ na właściwości gotowego wyrobu – jeśli przesadzisz z kwarcem, porcelana może wyjść za krucha, ale jak go za mało, to znowu traci na wytrzymałości. W produkcji przemysłowej kwarc jest stosowany w formie drobno zmielonego piasku o wysokiej czystości, co pozwala uzyskać bardzo gładką powierzchnię po wypale. Warto pamiętać, że nawet drobne różnice jakościowe w kwarcu potrafią popsuć cały wsad. To jest taki detal, którego nie widać na pierwszy rzut oka, ale dla technologii ceramiki to podstawa. W branży mocno zwraca się uwagę na stabilność składu i powtarzalność partii, bo tylko wtedy można uzyskać porcelanę naprawdę wysokiej klasy – bez kwarcu to się po prostu nie uda.
Często podczas nauki o ceramice można się pomylić, bo skojarzenia z surowcami typu glina czy dolomit są dość naturalne. Glina rzeczywiście jest podstawowym składnikiem w wielu rodzajach ceramiki, na przykład w ceramice budowlanej czy garncarskiej, ale w porcelanie jej raczej nie stosuje się, bo zanieczyszczenia zawarte w glinie psują biel i transparentność gotowego wyrobu. W masie porcelanowej stawia się na jak największą czystość i jednorodność, więc kaolin pełni tu rolę głównego dostawcy gliny o wysokiej czystości. Dolomit i magnezyt natomiast to surowce, które spotkać można raczej w produkcji ceramiki technicznej (np. wyroby ogniotrwałe) albo materiałów specjalnych, gdzie liczy się odporność na bardzo wysokie temperatury lub konkretne właściwości chemiczne. One nie mają właściwości formujących, które są potrzebne do klasycznej porcelany. Gdyby ktoś próbował zastąpić nimi kwarc, masa miałaby zupełnie inne właściwości, nie byłaby tak twarda ani szkląca. Wydaje mi się, że czasem myli się te minerały, bo wszystkie są związane z branżą ceramiczną, ale jednak mają zupełnie inne zadania. Kwarc, czyli krystaliczna forma dwutlenku krzemu, jest niezastąpiony w klasycznej porcelanie – dokładnie dlatego, że zapewnia odpowiednią twardość, odporność na szok termiczny i kontroluje skurcz podczas wypalania. Warto zwracać uwagę na takie szczegóły, bo one naprawdę robią różnicę w praktycznym podejściu do surowców i ich roli w technologii ceramiki szlachetnej.