Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Reliefy prezentowane na wyrobach przedstawionych na rysunku wykonuje się na etapie
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Reliefy widoczne na przedstawionych wyrobach – choć dla wielu osób wyglądają niepozornie – są typowym przykładem zdobień wykonanych w trakcie formowania półfabrykatów. To właśnie w tym etapie, kiedy porcelana czy ceramika ma jeszcze plastyczną, podatną na kształtowanie strukturę, można uzyskać wszelkie detale przestrzenne. Stosuje się formy gipsowe albo inne matryce, które mają już odpowiednie wzory, a masa ceramiczna pod naciskiem lub odlewem dokładnie odwzorowuje każdy detal reliefu. Po wyschnięciu i wypaleniu taki wzór jest trwały i odporny na ścieranie czy uszkodzenia, czego nie zapewnią inne techniki. Moim zdaniem, praktyka pokazuje, że dobrze wykonany relief już na tym etapie pozwala zredukować liczbę reklamacji i problemów na dalszych etapach produkcji. W branży ceramicznej to właściwie standard, bo późniejsze próby uzyskania takiej trójwymiarowości są bardzo kłopotliwe i zwykle nie przynoszą zamierzonego efektu. Dobrze jest pamiętać, że takie rozwiązania stosuje się nie tylko w porcelanie, ale również w produkcji kafli ściennych czy elementów dekoracyjnych, gdzie precyzja formy jest kluczowa. Warto dodać, że reliefy mogą być zarówno subtelne, jak i bardzo wyraziste – wszystko zależy od projektu formy i umiejętności operatora.
W branży ceramicznej często spotykanym błędem jest przekonanie, że reliefy, czyli wypukłe zdobienia widoczne na powierzchni wyrobów, można wykonać na późniejszych etapach produkcji, jak choćby podczas szlifowania półfabrykatów, szkliwienia natryskowego czy nawet przy zdobieniu naszkliwnym. Jednak w praktyce technicznej te procesy służą zupełnie innym celom. Szlifowanie półfabrykatów pozwala jedynie na wygładzenie powierzchni oraz usunięcie ewentualnych defektów lub nadmiarów materiału – nie umożliwia natomiast tworzenia wypukłych wzorów czy kształtów. Szkliwienie natryskowe polega na pokrywaniu wyrobu cienką warstwą szkliwa, która po wypaleniu tworzy gładką, ochronną powłokę – szkliwo nakłada się na już uformowaną powierzchnię, przez co nie można za jego pomocą uzyskać efektu trójwymiarowego reliefu. Zdobienie naszkliwne to z kolei proces, w którym na utwardzoną i wypaloną wcześniej powierzchnię nakłada się farby lub dekory – są one płaskie i nie tworzą wypukłych form. Moim zdaniem, wiele osób myli te pojęcia, bo kojarzą zdobienie z ogólnie pojętą dekoracją, ale w praktyce relief technicznie uzyskuje się wyłącznie podczas formowania, kiedy masa ceramiczna jest jeszcze plastyczna. Próby wykonania takiego wzoru później prowadzą do nieestetycznych lub nietrwałych efektów, a sama branża unika takich rozwiązań z uwagi na wysokie ryzyko uszkodzenia gotowego produktu lub brak powtarzalności. To jest jeden z tych tematów, w których dobra znajomość procesów technologicznych naprawdę robi różnicę – i dlatego warto go dobrze zrozumieć.