Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Skład pewnej masy to: 50% kaolinu, 15% skalenia i 35% kwarcu. W zestawie jest już odważone łącznie 650 kg kaolinu i skalenia. Jaką ilość kwarcu należy dosypać do zestawu?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Prawidłowa odpowiedź wynika z bardzo konkretnego podejścia do obliczeń procentowych w recepturach ceramicznych. Najpierw należy zrozumieć, że masa końcowa mieszanki będzie zawierać 50% kaolinu, 15% skalenia i 35% kwarcu. Skoro już mamy razem 650 kg kaolinu i skalenia, to oznacza, że łącznie stanowią one 65% całkowitej masy (50% + 15%). Z praktyki wiem, że w takiej sytuacji najłatwiej jest przyjąć za X masę końcową zestawu, czyli 650 kg to 65% tej masy. Z prostego równania: 0,65X = 650 kg, więc X = 1000 kg. Z tego wynika, że kwarc stanowić będzie 35% z 1000 kg, czyli po prostu 350 kg. Tak samo liczą to technolodzy w pracowniach ceramicznych – takie podejście jest standardowe, bo pozwala uniknąć nieścisłości w składzie gotowego produktu. W praktyce, jeśli ktoś pomyli się na tym etapie, cała partia może nie mieć wymaganych własności, np. odpowiedniej plastyczności czy odporności na temperaturę wypału. Bardzo ważne jest, żeby zawsze brać pod uwagę końcową masę zestawu, a nie tylko to, co już mamy odważone. W branży ceramicznej to absolutna podstawa przy komponowaniu mas, bo potem już nic się nie da „uratować”, jeśli proporcje będą złe. Moim zdaniem warto też zapamiętać, że takie zadania pojawiają się nie tylko na egzaminach, ale i w realnej pracy – zwłaszcza gdy trzeba szybko przeliczyć skład na większe lub mniejsze partie surowców.
Wiele osób popełnia błąd, próbując dosypać kwarc w ilości równej różnicy między ilością już odważonych składników a jakąś arbitralnie przyjętą masą całkowitą, bez uwzględnienia proporcji procentowych. Główna trudność tego zadania polega na tym, że podane ilości kaolinu i skalenia stanowią łącznie 65% całości i to do tej wartości musimy dopasować pozostały składnik. Jeżeli ktoś odpowiada, że należy dosypać 250 kg lub 150 kg, to prawdopodobnie myli się przy obliczaniu udziału procentowego kwarcu w masie całkowitej. Z mojego doświadczenia wynika, że często występuje tu pułapka myślenia liniowego – dodajemy po prostu „brakującą” masę, zamiast policzyć ile dokładnie wynosi 35% z całości. Natomiast odpowiedź 450 kg sugeruje, że ktoś przyjął założenie, że masa końcowa będzie większa niż w rzeczywistości, co jest typowe, gdy nieprawidłowo „odwracamy” proporcje przy takich zadaniach. Prawidłowa metodologia polega zawsze na ustaleniu, jakiej masie odpowiada suma już odważonych procentów (czyli 65%), a potem wyznaczeniu całościowego X i na końcu policzeniu udziału kwarcu. To jedno z podstawowych ćwiczeń na procenty w przemyśle ceramicznym. Takie obliczenia są kluczowe dla zachowania odpowiednich własności technologicznych gotowej masy ceramicznej – jeśli proporcje zostaną zaburzone, produkt może mieć złą wytrzymałość, niepożądane pęknięcia lub niewłaściwe właściwości podczas wypalania. Zdecydowanie warto nabrać nawyku myślenia przez pryzmat całkowitej masy zestawu i procentów, a nie tylko prostych różnic kilogramowych, bo w praktyce przemysłowej właśnie takie podejście gwarantuje sukces i powtarzalność procesu.