Kwalifikacja: CES.01 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego
Zawód: Technik ceramik
Szkliwa skaleniowe są zaliczane do szkliw
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Szkliwa skaleniowe rzeczywiście zalicza się do szkliw surowych, czyli takich, które nanosi się na wyroby ceramiczne w postaci proszku lub zawiesiny bez wcześniejszego przetapiania wszystkich składników. Cała reakcja chemiczna, a więc powstawanie właściwego szkliwa zachodzi dopiero w trakcie wypału. Typowe surowce dla tego typu szkliw to właśnie skalenie, a także kwarc czy glina. Takie szkliwa są bardzo popularne w ceramice użytkowej, np. do płytek albo ceramiki sanitarnej. Moim zdaniem, szkliwa surowe, szczególnie skaleniowe, mają jedną dużą zaletę – są proste w przygotowaniu, bo nie trzeba ich topić i mielić przed zastosowaniem, co oszczędza czas i energię. Ważne jest, żeby dobrze dobrać skład mieszanki, bo to wpływa na właściwości powłoki, jej połysk, odporność chemiczną czy twardość. Z praktyki wiem, że szkliwa skaleniowe świetnie sprawdzają się tam, gdzie potrzebna jest trwałość i odporność na ścieranie. Typowe normy, np. PN-EN 15998, wskazują właśnie na zastosowanie takich szkliw w produkcji przemysłowej. Dobrze jest pamiętać, że ich główny składnik, czyli skalenie, jest dostępny i tani, co wpływa na popularność tych szkliw w branży. Tak naprawdę, bez szkliw surowych, produkcja masowa ceramiki byłaby nie do ogarnięcia pod względem kosztów i logistyki.
Wiele osób myli szkliwa skaleniowe z przetapianymi, solnymi czy ziemnymi, bo nazwy i techniki są czasem używane zamiennie, zwłaszcza w mniej zaawansowanych rozmowach warsztatowych. Jednak szkliwa przetapiane tworzy się przez stopienie wszystkich składników, a następnie ich zmielenie i nałożenie na wyroby – to zupełnie inny proces, bardziej czasochłonny i kosztowny, a w branży stosowany zwykle do specjalistycznych wyrobów, np. z porcelany technicznej, gdzie wymagania są bardzo wysokie. Szkliwa solne z kolei polegają na wprowadzaniu soli (najczęściej chlorku sodu) do pieca w trakcie wypału; reakcja gazowej soli z powierzchnią ceramiki daje charakterystyczną szklistą warstwę. To technika raczej historyczna, spotykana w ceramice artystycznej albo niektórych tradycyjnych formach cegieł. Szkliwa ziemne są określeniem szerokim, często kojarzonym ze szkliwami przygotowywanymi z mieszanek naturalnych surowców, bez wyraźnego podziału na składniki, ale nie odnoszą się konkretnie do szkliw skaleniowych, które mają ściśle dobraną recepturę opartą na skaleniu. Typowym błędem jest myślenie, że każda powłoka szklista wymaga przetapiania wszystkich składników – to nie jest prawda, bo szkliwa surowe, takie jak skaleniowe, działają na zupełnie innej zasadzie. Praktyka pokazuje, że rozróżnienie tych technologii ma ogromne znaczenie, bo wpływa na koszty, czas produkcji i jakość wyrobu. Standardy branżowe wyraźnie rozgraniczają te procesy, szczególnie w przemyśle ceramicznym, gdzie optymalizacja technologii jest kluczowa. Dlatego warto rozumieć, jak ważna jest rola szkliw surowych w codziennej produkcji wyrobów ceramicznych i dlaczego szkliwa skaleniowe wpisują się właśnie w tę grupę.