Kwalifikacja: CES.03 - Organizacja i kontrolowanie procesów w przemyśle ceramicznym
Zawód: Technik ceramik
Najczęściej przygotowuje się masę lejną przez wspólne
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Masa lejna to taki półpłynny układ, który jest podstawą do produkcji wielu wyrobów ceramicznych, na przykład płytek albo porcelany. Kluczowym etapem przygotowania tej masy jest bardzo dokładne mielenie surowców wyjściowych w młynie kulowym – to właśnie tam wszystko się rozdrabnia i miesza z wodą, aż uzyskamy odpowiednią konsystencję. W młynach kulowych, dzięki obrotowi oraz obecności kul mielących, uzyskuje się nie tylko rozdrobnienie, ale też bardzo równomierne wymieszanie wszystkich składników. Takie podejście gwarantuje powtarzalną jakość masy i pozwala na lepszą kontrolę parametrów, np. lepkości czy zawartości wody. Branża ceramiczna od lat stosuje młyny kulowe, bo dają one przewidywalne efekty i są akceptowane przez normy branżowe, jak chociażby PN-EN. Z praktyki wynika, że im lepiej rozdrobnisz surowce, tym łatwiej potem osiągnąć dobry efekt podczas wylewania masy do form. Takie mielenie nie tylko poprawia właściwości masy, ale też wpływa na końcową wytrzymałość i jakość produktu ceramicznego. Warto pamiętać, że proces ten jest stosowany zarówno przy produkcji na dużą skalę, jak i w warsztatach rzemieślniczych – wszędzie tam, gdzie liczy się jednorodność i powtarzalność parametrów masy.
Pojęcie masy lejnej bardzo często bywa mylone z innymi typami mas ceramicznych, przez co nietrudno pomylić metody jej przygotowania. Często spotyka się przekonanie, że zwykłe mieszanie czy nawet nawilżanie surowców w mieszadłach zetowych lub ślimakowych wystarczy, by uzyskać właściwą masę lejną. W praktyce jednak te urządzenia wykorzystuje się raczej do przygotowania plastycznej masy ceramicznej, która ma zupełnie inną konsystencję niż masa lejna – jest bardziej zwarta i nadaje się do formowania ręcznego albo prasowania, nie do wylewania. Gniotownik natomiast służy głównie do wstępnego rozdrabniania i ugniatania surowca o większym uziarnieniu, ale nie zapewnia wystarczającej homogenizacji ani nie pozwala uzyskać płynnej konsystencji wymaganej przy masach lejnych. Typowym błędem jest także przekonanie, że wystarczy samo nawilżenie czy rozdrobnienie bez dokładnego mielenia, co prowadzi do powstawania grudek i niejednolitej struktury masy, przez co produkt końcowy może mieć wady powierzchniowe albo pory. Kluczowe dla jakości masy lejnej jest drobne mielenie, które można osiągnąć tylko w młynie kulowym, bo tylko tam surowce są intensywnie ścierane, a mieszanie przebiega jednocześnie z rozdrabnianiem. Taka technologia jest standardem w profesjonalnej produkcji, mocno opisana w podręcznikach oraz normach, jak PN-EN 15970. Z mojego doświadczenia wynika, że pominięcie młyna kulowego to prosta droga do problemów z jakością, a stosowanie innych urządzeń warto rozważać jedynie jako etap wstępny, nie końcowy przy masie lejnej.