Badanie stuprocentowe wyrobów gotowych to taki proces kontroli, w którym sprawdza się każdą pojedynczą sztukę w danej partii produkcyjnej. Nie chodzi tu o wybieranie losowych próbek czy sprawdzanie tylko części powierzchni – każda kształtka, każdy produkt przechodzi przez szczegółową kontrolę jakości. W praktyce często spotyka się to w branżach, gdzie bezpieczeństwo albo zgodność z wymaganiami technicznymi ma absolutnie kluczowe znaczenie, na przykład w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym czy spożywczym. W tych przypadkach nie ma miejsca na kompromisy. Moim zdaniem to podejście jest bardzo wymagające dla procesu produkcyjnego, bo wykrywa się wszystkie wady, nawet te bardzo rzadkie, które mogłyby przejść niezauważone w kontroli opartej na próbkowaniu. Stuprocentowa kontrola wiąże się jednak z większymi kosztami i wydłużeniem czasu produkcji, ale czasem jest to po prostu konieczne, zwłaszcza jeśli producent chce mieć pewność, że żaden wadliwy produkt nie trafi do klienta. Standardy takie jak ISO 2859 czy wymagania jakościowe poszczególnych branż często dokładnie określają, kiedy i jak trzeba stosować badania stuprocentowe. Ciekawostką jest, że nie zawsze taki system daje całkowitą gwarancję wykrycia wszystkich wad – sporo zależy od skuteczności samej metody badania i doświadczenia kontrolera.
W praktyce przemysłu oraz kontroli jakości różne podejścia do badania wyrobów gotowych mogą prowadzić do zupełnie innych skutków. Kontrola wykonywana losowo, czyli oparta na próbkowaniu, sprawdza jedynie wybrane produkty z partii i służy raczej do monitorowania ogólnego poziomu jakości niż do wykrycia każdej pojedynczej wady. Jest ekonomiczna, ale niesie ryzyko, że pojedyncze, wadliwe elementy mogą umknąć uwadze – takie podejście sprawdza się tam, gdzie akceptowalne jest pewne prawdopodobieństwo błędu, na przykład w dużych, tanich partiach wyrobów. Z kolei badanie całej powierzchni wyrobu to tylko jeden z parametrów kontroli jakości – można sprawdzić całą powierzchnię, ale tylko na wybranych egzemplarzach, co nie daje gwarancji wykrycia wszystkich wad w partii, bo nie każdy wyrób jest sprawdzany. Często spotykam się z mylnym przekonaniem, że badanie stuprocentowe oznacza niszczenie wszystkich wyrobów – w rzeczywistości badania niszczące dotyczą tylko wybranych próbek, właśnie dlatego, że nie można sobie pozwolić na zniszczenie całej produkcji. Pomyłki te wynikają najczęściej z nieodróżniania podstawowych metod kontroli jakości: badania destrukcyjne, badania nieniszczące, kontrola statystyczna i właśnie badanie stuprocentowe. Sedno sprawy jest takie, że określenie „stuprocentowe” odnosi się wyłącznie do skali kontroli – każdy egzemplarz jest sprawdzany pod kątem określonych parametrów, by żadna sztuka nie opuściła linii produkcyjnej bez weryfikacji. W wymaganiach technicznych branż takich jak motoryzacja czy farmacja jasno rozdziela się te metody, a wybór odpowiedniej zależy od ryzyka i oczekiwanej niezawodności wyrobu końcowego. W skrócie: badanie stuprocentowe to gwarancja, że żadna kształtka z partii nie zostanie pominięta podczas kontroli, bez względu na rodzaj badania – a nie tylko losowe sprawdzenie, kontrola fragmentu powierzchni czy destrukcja wszystkich egzemplarzy.