Kwalifikacja: CES.03 - Organizacja i kontrolowanie procesów w przemyśle ceramicznym
Zawód: Technik ceramik
Określenie próbka reprezentatywna oznacza próbkę
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Prawidłowa odpowiedź dobrze oddaje istotę pojęcia próbki reprezentatywnej. W praktyce przemysłowej i laboratoryjnej bardzo często kluczowe jest, aby pobrana próbka rzeczywiście odzwierciedlała całość surowca pod względem badanej cechy – na przykład wilgotności, zawartości zanieczyszczeń czy składu chemicznego. Jeśli próbka nie jest reprezentatywna, wyniki analizy mogą być całkowicie mylące, a decyzje technologiczne błędne. Moim zdaniem, cała sztuka pobierania próbek sprowadza się do tego, żeby zachować proporcje składników zbliżone do tych występujących w całej partii materiału. Często stosuje się tu różne normy, np. PN-EN ISO 7002, które dokładnie opisują jak to zrobić, by nie popełnić błędu. Przykład z życia: pobieranie próbki węgla do analizy energetycznej – jeśli weźmiemy tylko z wierzchu hałdy, gdzie węgiel jest bardziej przewietrzony, wynik nie będzie miarodajny. Trzeba więc mieszać próbki z różnych miejsc i głębokości. W sumie, próbka reprezentatywna jest podstawą rzetelnej analizy i każda profesjonalna kontrola jakości na tym się opiera. Lepiej poświęcić chwilę na dobre pobranie, niż potem tłumaczyć się z błędnych wyników.
Zadanie pytało o próbkę reprezentatywną, a więc taką, która rzeczywiście oddaje cechy całości badanego materiału – coś, co jest bardzo istotne zarówno w przemyśle, jak i laboratoriach czy nawet podczas prostych analiz kontrolnych. Błędne są podejścia polegające na tym, że próbka musi być złożona ze wszystkich próbek pierwotnych – to raczej cecha próbki zbiorczej, która dopiero po odpowiednim wymieszaniu i podziale może stać się reprezentatywna, ale nie jest to automatyczne. Często myli się te dwa etapy, a to zupełnie nie to samo. Podobnie, pobieranie próbki jednorazowo i celowe różnicowanie jej składu względem całości materiału to kompletnie błędna praktyka – prowadzi do poważnych zafałszowań wyników. W rzeczywistości, każda próba 'wyróżnienia' próbki względem partii oznacza, że przestaje ona być punktem odniesienia dla całości. Co do odpowiedzi mówiącej o dokładnie znanym składzie – moim zdaniem to spore uproszczenie, bo próbka reprezentatywna nie musi być w pełni zdefiniowana zanim zostanie zbadana – właśnie po to pobieramy próbkę, by ten skład poznać. Typowym błędem jest myślenie, że pojęcie reprezentatywności dotyczy wyłącznie ilości materiału albo że wystarczy losowo pobrać próbkę, by była dobra. W rzeczywistości, liczy się metoda pobierania i to, czy próbka faktycznie odwzorowuje badane parametry całej partii. W dobrych praktykach przemysłowych, np. zgodnie z normami ISO, niezwykle ważne jest opisanie cech próbki pod względem tego, co nas interesuje – stąd też pojęcie reprezentatywności zawsze odnosi się do konkretnej cechy, a nie do ogólnego składu czy sposobu pobierania. Tak naprawdę, każda inna interpretacja może prowadzić do błędnych wniosków, a w konsekwencji – poważnych strat produkcyjnych czy problemów z jakością.