Tachometr to przyrząd, który służy właśnie do pomiaru prędkości obrotowej elementów wirujących, takich jak silniki czy wentylatory. Bez niego trudno sobie wyobrazić prawidłową diagnostykę urządzeń wirujących w warsztacie czy na produkcji. Na przykład, w wentylatorach przemysłowych bardzo ważne jest, żeby prędkość obrotowa była zgodna z zaleceniami producenta – zbyt niska może oznaczać problemy z wydajnością, a zbyt wysoka grozi awarią łożysk czy nadmiernym zużyciem silnika. W praktyce korzysta się z tachometrów mechanicznych (na przykład kontaktowych) i bezkontaktowych (optycznych czy laserowych), które pozwalają precyzyjnie mierzyć obroty nawet w trudnych warunkach. Moim zdaniem, taka kontrola jest absolutnie podstawą utrzymania ruchu i serwisu, bo pozwala wcześnie wychwycić odchylenia od normy. Ważne, żeby stosować pomiary zgodnie z instrukcjami producenta danego urządzenia i dbać o kalibrację tachometru. Często spotykam się z sytuacją, gdzie ktoś próbuje ocenić prędkość „na oko” – to zupełnie nieprofesjonalne i prowadzi do błędnych wniosków. Wspomnę też, że w nowoczesnych systemach automatyki często tachometry są zintegrowane z systemami monitoringu, co umożliwia ciągły nadzór nad stanem maszyn zgodnie z wytycznymi norm, np. PN-EN 60034 dla maszyn elektrycznych obracających się.
Wybierając przyrząd do pomiaru prędkości obrotowej silnika wentylatora, łatwo jest się pomylić, zwłaszcza jeśli nie do końca pamięta się, do czego służą poszczególne urządzenia pomiarowe. Tensometr, mimo że brzmi dość technicznie i używa się go w mechanice czy automatyce, nie nadaje się do takiego zadania – on służy głównie do pomiaru sił rozciągających, czyli naprężeń w materiałach, na przykład mierząc odkształcenia na belkach czy mostach. To zupełnie inny zakres zastosowań, bardziej konstrukcyjny niż diagnostyczny. Z kolei higrometr to typowy sprzęt do mierzenia wilgotności powietrza. Często widujemy go np. w stacjach pogodowych, laboratoriach albo w przemyśle spożywczym. W żaden sposób nie pozwala on na ocenę parametrów pracy silnika czy wentylatora, choć czasem myli się go z innymi miernikami z powodu podobnie brzmiących nazw. Pirometr natomiast to urządzenie używane do bezkontaktowego pomiaru temperatury powierzchni – bardzo praktyczny w przypadku np. oceny nagrzewania się silnika, ale nie ma on żadnej funkcji związanej z prędkością obrotową. Typowym błędem myślowym jest utożsamianie wszystkich mierników jako uniwersalnych narzędzi, podczas gdy każdy z tych przyrządów specjalizuje się w zupełnie innych wielkościach fizycznych. W technice ważne jest nie tylko znać nazwę urządzenia, ale też jego praktyczne możliwości i ograniczenia – i właśnie tachometr, a nie te trzy pozostałe, został stworzony do precyzyjnego pomiaru prędkości obrotowej. Branżowe standardy podkreślają, żeby zawsze używać narzędzi zgodnie z ich przeznaczeniem, bo inaczej można łatwo wyciągnąć błędne wnioski na temat stanu technicznego urządzeń.