Kanał o przekroju kołowym (czyli odpowiedź III) rzeczywiście charakteryzuje się najmniejszymi jednostkowymi oporami przepływu powietrza spośród podanych opcji. To wynika bezpośrednio z fizyki przepływu — opory zależą od stosunku obwodu do pola przekroju. Przekrój kołowy ma najmniejszy obwód przy danej powierzchni, co oznacza, że powierzchnia ścierania przepływającego powietrza o ścianki kanału jest najmniejsza. Moim zdaniem, spotykasz to w praktyce przy projektowaniu instalacji wentylacyjnych – zawsze, gdy możesz, wybierasz kanały okrągłe, bo są po prostu najwydajniejsze i cichsze. Standardy takie jak PN-EN 1506 czy zalecenia Ventilation and Air Conditioning Guide jasno pokazują, że kanały okrągłe zaleca się jako podstawowy wybór dla głównych ciągów, a prostokątne tylko tam, gdzie brakuje miejsca. Dodatkowo, kanały okrągłe są łatwiejsze w czyszczeniu i mniej podatne na gromadzenie się zanieczyszczeń. Warto też dodać, że opory przepływu mają ogromny wpływ na zużycie energii przez wentylatory – a przy obecnych cenach energii każda oszczędność się liczy. Stosowanie kołowych kanałów pozwala projektować instalacje bardziej energooszczędne i trwałe. To po prostu czysta praktyka – mniej strat, niższe rachunki, lepsza wydajność.
W praktyce bardzo często można się spotkać z mylnym przekonaniem, że wybór przekroju kanału wentylacyjnego zależy głównie od wygody montażu lub dostępnej przestrzeni, a nie od kwestii technicznych związanych z oporami przepływu. Jednak teoria przepływu powietrza jasno mówi, że kluczowe znaczenie ma stosunek obwodu kanału do jego powierzchni przekroju – im ten stosunek mniejszy, tym mniejsze jednostkowe opory przepływu. Przekroje prostokątne czy owalne (niezależnie od ich wymiarów) mają zazwyczaj dłuższy obwód w stosunku do pola przekroju niż kanał kołowy o tej samej powierzchni, przez co powietrze ma większy kontakt ze ściankami i generuje więcej strat. W praktyce, takie wybory prowadzą do zwiększenia kosztów eksploatacyjnych, ponieważ wentylatory muszą pokonywać większe opory, co skutkuje wyższym zużyciem energii. Często spotykaną pomyłką jest przekonanie, że kwadratowy lub prostokątny kanał będzie równie efektywny, bo „ma taki sam przekrój”, ale w rzeczywistości jego opory są większe – a to jest mocno udokumentowane w literaturze branżowej. Owalne kanały są kompromisem stosowanym przy ograniczeniach przestrzennych, lecz nigdy nie osiągają niskich oporów typowych dla kanału kołowego. Moim zdaniem, spora część osób zapomina też o normach takich jak PN-EN 1506, które jasno wskazują, że kanały okrągłe są preferowane właśnie ze względu na niskie opory. Jeśli zależy Ci na energooszczędności i niezawodności instalacji, wybór przekroju kołowego jest po prostu najbardziej racjonalny. Warto o tym pamiętać, planując nawet proste systemy wentylacyjne, bo późniejsze koszty utrzymania mogą drastycznie wzrosnąć.