W przypadku kanałów wentylacyjnych o tych samych polach przekroju poprzecznego i przy identycznym wydatku powietrza, najmniejsze jednostkowe opory przepływu powietrza występują zawsze w przewodach o przekroju kołowym. Wynika to z faktu, że dla koła stosunek obwodu do powierzchni jest najmniejszy spośród wszystkich możliwych kształtów, co przekłada się na najmniejszą powierzchnię ścian narażonych na tarcie. W branży wentylacyjnej od lat podkreśla się, że przewody okrągłe są najbardziej optymalne pod względem strat energii i oporów przepływu – nawet w praktyce, jeżeli zachodzi możliwość zastosowania przewodów okrągłych, zaleca się to ze względu na niższe koszty eksploatacji i łatwiejsze utrzymanie czystości kanałów. Moim zdaniem, nawet jeśli czasem projektanci skłaniają się ku prostokątnym z powodu ograniczeń przestrzennych, zawsze warto dążyć do rozwiązań kołowych tam, gdzie to możliwe. Standardy takie jak PN-EN 1506 czy zalecenia VDI podkreślają tę zależność. Dodatkowo, dla przewodów okrągłych łatwiej jest uzyskać równomierny rozkład prędkości przepływu i uniknąć miejscowych turbulencji, co jeszcze bardziej redukuje opory. Przykładowo: w systemach wentylacji przemysłowej okrągłe przewody są praktycznie normą, właśnie z powodu tych cech.
Wybór przewodu o innym niż kołowy przekrój, nawet przy tym samym polu powierzchni i identycznych wydatkach powietrza, zawsze prowadzi do wzrostu jednostkowych oporów przepływu. Najczęściej wynika to z nieco błędnego wyobrażenia, że skoro pole przekroju się zgadza, to opór będzie identyczny niezależnie od kształtu. Niestety, praktyka i teoria są tutaj zgodne – opory przepływu powietrza zależą nie tylko od powierzchni, ale głównie od stosunku obwodu do tej powierzchni. Przewody prostokątne czy owalne mają znacznie większy obwód przy tej samej powierzchni, co oznacza większy kontakt powietrza ze ściankami kanału, a tym samym większe tarcie i straty ciśnienia. Często można spotkać się z przekonaniem, że kwadratowy przekrój będzie równie dobry co kołowy – w rzeczywistości różnice w oporach mogą być nawet dwukrotne na niekorzyść kwadratu. Podobnie przewody o przekroju owalnym czy prostokątnym z zaokrąglonymi rogami – choć trochę poprawiają sytuację względem prostokąta, wciąż nie są w stanie dorównać kanałom okrągłym. Takie uproszczenie w myśleniu wynika często z codziennej praktyki, gdzie łatwiej zamontować kanał prostokątny ze względu na ograniczoną przestrzeń w stropach czy ścianach, ale pod względem hydrauliki i strat energii to zawsze kompromis. Z mojego doświadczenia wynika, że projektanci często nie doceniają tych strat, a potem użytkownicy płacą wyższe rachunki za energię. Standardy branżowe i literatura fachowa zgodnie wskazują, że jeśli zależy nam na minimalnych oporach przepływu – zawsze warto postawić na przekrój kołowy.