Ekspander to naprawdę podstawowe narzędzie, jeśli chodzi o kielichowanie końcówek rur miedzianych. Dzięki niemu można właściwie poszerzyć końcówkę rury, żeby później dało się ją nałożyć na drugą rurę przed lutowaniem. Co ciekawe, ekspandery są skonstruowane tak, że pozwalają zachować idealnie okrągły kształt oraz odpowiednią średnicę kielicha – to jest kluczowe, bo jak kielich wyjdzie za mały albo za duży, to lut nie będzie szczelny. Z mojego doświadczenia wynika, że bez ekspandera strasznie trudno uzyskać zawodowy efekt, szczególnie przy cienkościennych rurach sanitarnych czy chłodniczych. Praca ekspanderem jest też dużo bezpieczniejsza dla materiału niż różne domowe patenty. W branży wszyscy korzystają właśnie z ekspanderów, bo daje to precyzję i szybkość, której oczekuje się szczególnie w instalacjach wody użytkowej czy ogrzewania – tam każda nieszczelność to potencjalna katastrofa. Warto zapamiętać, że według ogólnie przyjętych standardów (np. wytyczne producentów rur i armatury), przed lutowaniem kielichowanie wykonuje się właśnie ekspanderem, a następnie dokładnie czyści i odtłuszcza powierzchnię. Szczerze – jak ktoś planuje na poważnie zajmować się hydrauliką, to ekspander powinien być jednym z pierwszych narzędzi w walizce.
Sprawa z kielichowaniem rur miedzianych wygląda trochę inaczej niż może się wydawać na pierwszy rzut oka. Wiele osób myli podstawowe narzędzia hydrauliczne, szczególnie gdy nie miały okazji popracować trochę przy instalacjach. Obcęgi, choć są bardzo przydatne w warsztacie, służą raczej do cięcia drutu, zaginania czy odkształcania metalu w prostych pracach instalacyjnych, ale absolutnie nie nadają się do precyzyjnego kielichowania końcówek rur – użycie ich skończyłoby się najpewniej zgnieceniem rury zamiast utworzeniem równomiernego kielicha. Giętarka ręczna natomiast to narzędzie zupełnie innego typu – jak sama nazwa wskazuje, służy do gięcia rur, czyli do tworzenia łuków i zakrętów bez łamania ścianki, a nie do ich rozklepywania czy rozginania na końcach. To bardzo częsty błąd, że ktoś kojarzy giętarkę z każdą ingerencją w kształt rury, ale technicznie to nie ta operacja. Obcinarka krążkowa, z kolei, jest używana do precyzyjnego cięcia rur na odpowiednią długość, żeby końcówka była prosta i przygotowana do dalszej obróbki – nigdy nie służy do kielichowania. W praktyce dobre przygotowanie końcówki rury miedzianej pod lutowanie to podstawa szczelności i trwałości połączenia, a właściwe narzędzie pozwala uzyskać powtarzalne, zgodne z normami efekty. Wybór nieodpowiedniego narzędzia prowadzi do nieszczelności, a nawet uszkodzenia całego odcinka rury. Często wynika to z mylnego przekonania, że każde narzędzie do rur musi być wielofunkcyjne albo że wystarczy je trochę 'przestawić'. Niestety, do kielichowania końcówek rur miedzianych jedynym profesjonalnym i zgodnym z praktyką narzędziem pozostaje ekspander – tylko on zapewnia, że połączenie będzie spełniać wymagania techniczne i wytrzyma próbę czasu.