Azeotropy to w ogóle bardzo ciekawe zjawisko w chemii i technice chłodniczej. Takie mieszaniny składają się z co najmniej dwóch składników, ale zachowują się, jakby były jedną, spójną substancją – zwłaszcza podczas wrzenia i skraplania. Co istotne, w punkcie azeotropowym zarówno skład pary, jak i cieczy jest taki sam, więc podczas destylacji tej mieszaniny nie da się rozdzielić na czyste składniki konwencjonalnymi metodami. W praktyce, moim zdaniem, największą zaletą azeotropów jest właśnie to, że można ich używać w instalacjach chłodniczych tak jak czynników jednoskładnikowych – czyli nie trzeba się martwić o zmiany składu mieszaniny podczas pracy układu. Branża chłodnicza wykorzystuje takie mieszaniny, na przykład R507A czy R502 (stare czasy, ale dużo osób jeszcze o tym mówi), bo łatwiej się nimi zarządza, nie trzeba się przejmować frakcjonowaniem i są przewidywalne w eksploatacji. Z mojego doświadczenia wynika, że na egzaminach i w praktyce bardzo często myli się azeotropy z mieszaninami zeotropowymi, które już nie mają tych właściwości i zmieniają skład podczas fazowych przemian. No i warto jeszcze dodać, że użycie azeotropów jest zgodne z zaleceniami wielu norm branżowych, bo zapewniają stabilność parametrów pracy, np. ciśnień czy temperatur. Takie rzeczy się liczą, szczególnie w systemach komercyjnych czy przemysłowych, gdzie przewidywalność układu to podstawa.
W temacie mieszanin azeotropowych łatwo o nieporozumienia, bo sama nazwa brzmi dość tajemniczo i można się pogubić w szczegółach. Przede wszystkim azeotrop nie jest mieszaniną olejów i czynnika chłodniczego – to zupełnie inne zagadnienie. Oleje to po prostu środek smarny i nie mają wpływu na skład wrzącej mieszaniny czynnika, a już na pewno nie tworzą azeotropu. Jeśli chodzi o mylenie azeotropów z mieszaninami niejednorodnymi, to to jest klasyczny błąd – azeotrop to mieszanina kilku substancji, które mieszają się ze sobą bardzo dokładnie, do tego stopnia, że podczas wrzenia zachowują się jakby były jednorodne. Niejednorodność to raczej temat emulsji czy zawiesin, nie dotyczy tego zjawiska. Mimo, że wiele osób utożsamia pojęcie czynnika wieloskładnikowego z brakiem azeotropii, to jednak w praktyce to nie o ilość składników chodzi, lecz o ich zachowanie w trakcie przemian fazowych. Częsty błąd to także postrzeganie wszelkich mieszanin jako azeotropów, podczas gdy większość mieszanin chłodniczych to zeotropy i one zmieniają swój skład podczas wrzenia i skraplania, co jest problemem chociażby przy uzupełnianiu instalacji. Takie podejście prowadzi do niedocenienia zalet azeotropów, którymi są stabilność parametrów i brak frakcjonowania. Z mojego doświadczenia wynika, że kluczowe jest zrozumienie, iż azeotrop to mieszanka, która zachowuje się podczas przemian fazowych jak jednorodny czynnik – co jest dużym atutem przy projektowaniu i serwisowaniu instalacji chłodniczych zgodnie z branżowymi normami, np. ISO 817 czy EN 378. Pomylenie tych zagadnień może skutkować błędnym doborem czynników i problemami eksploatacyjnymi, dlatego warto naprawdę dobrze znać temat.