To, co widać na tym schemacie, to klasyczny przykład pompy ciepła pracującej w układzie odwracalnym. Moim zdaniem, warto zwrócić uwagę na obecność dwóch zaworów rozprężających oraz możliwość zmiany kierunku przepływu czynnika chłodniczego. Dzięki temu urządzenie może pełnić zarówno funkcję ogrzewania, jak i chłodzenia – to jest właśnie ta odwracalność, o której często mówi się w branży HVAC. W praktyce, takie rozwiązania są bardzo popularne w nowoczesnych instalacjach klimatyzacyjnych i pompach ciepła powietrze-powietrze. Typowy przypadek: latem pompa pracuje jak klimatyzator, odbierając ciepło z wnętrza budynku i oddając je na zewnątrz, a zimą – dokładnie odwrotnie. Rozwiązania tego typu zgodne są z normą PN-EN 14511, gdzie podkreśla się wagę elastyczności działania urządzeń. Z mojego doświadczenia wynika, że odwracalność układu znacząco podnosi efektywność sezonową i pozwala na lepsze zarządzanie energią w budynku. Zwróć też uwagę, że nie każda pompa ciepła ma taką możliwość, to raczej domena nowoczesnych systemów, które muszą być wyposażone w odpowiednie zawory czterodrogowe. Cały mechanizm opiera się na inżynierskim podejściu do energetyki budynków i dobrze wpisuje się w trendy energooszczędności.
Na tym schemacie wiele osób daje się zwieść opisom o odzysku ciepła czy rozdziale ciepła, ale warto się przyjrzeć szczegółom działania układu. Pompa ciepła z rozdziałem ciepła kojarzy się raczej z systemami, gdzie energia cieplna jest kierowana do różnych odbiorników lub stref, a tu ewidentnie nie mamy rozgałęzienia na różne linie grzewcze – układ jest zamknięty i skoncentrowany na jednym obiegu. Z kolei pompa ciepła z odzyskiem ciepła z kilku źródeł występuje w rozbudowanych instalacjach, np. technologicznych lub przemysłowych, gdzie czynnik chłodniczy pobiera energię z różnych niezależnych sekcji, a tutaj oba wymienniki (parownik i skraplacz) są jednoznacznie przypisane i nie mają dodatkowych źródeł. Wymiennik krzyżowy natomiast, to konstrukcja stosowana najczęściej w centralach wentylacyjnych do odzysku ciepła z powietrza wywiewanego, nie w obiegach pomp ciepła – na schemacie nie ma żadnej charakterystycznej geometrii krzyżowej przepływu strumieni. Częsty błąd to również utożsamianie obecności dwóch zaworów rozprężnych z systemami rozdziału lub odzysku ciepła, podczas gdy ich główną rolą jest umożliwienie pracy w dwóch kierunkach. Moim zdaniem warto tu pamiętać, że podstawą pracy odwracalnej pompy ciepła jest zastosowanie zaworu czterodrogowego i układów pozwalających na zamianę funkcji parownika i skraplacza. To dość typowy przykład urządzenia typu split z funkcją grzania i chłodzenia, który jest nieodzowny w nowoczesnych, dobrze zaprojektowanych budynkach zgodnych ze współczesnymi wymaganiami energetycznymi, a nie system rozdzielczy, wieloźródłowy czy krzyżowy.