Ten przyrząd to klasyczny przykład rotametru, który często spotyka się w instalacjach przemysłowych, laboratoriach czy nawet niektórych systemach uzdatniania wody. Rotametr służy do pomiaru natężenia przepływu cieczy lub gazów przy wykorzystaniu bardzo prostej zasady – płyn przepływa przez zwężającą się rurę, a umieszczony w niej pływak unosi się na określoną wysokość w zależności od siły przepływu. Im większy przepływ, tym wyżej podnosi się pływak. Moim zdaniem to jedno z najbardziej intuicyjnych urządzeń pomiarowych, bo wynik odczytuje się bezpośrednio na skali umieszczonej przy rurze pomiarowej – od razu widać wynik bez żadnych przeliczeń. Warto pamiętać, że rotametry są zgodne z normami np. PN-EN ISO 5167, co gwarantuje powtarzalność i wiarygodność pomiarów. W praktyce często są wybierane tam, gdzie liczy się prostota obsługi i niezawodność – nie mają żadnej elektroniki, więc są odporne na zakłócenia czy awarie zasilania. Taki przyrząd sprawdzi się zarówno w laboratorium chemicznym, jak i na hali produkcyjnej przy kontroli przepływu. Z mojego doświadczenia – rotametr jest niezastąpiony, gdy trzeba szybko zobaczyć, czy przepływ jest zgodny z wymaganiami procesu technologicznego.
Na pierwszy rzut oka ten przyrząd może wydawać się podobny do innych urządzeń pomiarowych, jak areometr, termometr czy anemometr, jednak każdy z nich służy do zupełnie innych zastosowań. Areometr przeznaczony jest do pomiaru gęstości cieczy i najczęściej używa się go, gdy chcemy określić np. stężenie roztworu. Jego konstrukcja zakłada swobodne unoszenie się w cieczy, a odczyt polega na sprawdzaniu poziomu zanurzenia. Jednak areometr nie posiada typowych przyłączy umożliwiających wpięcie go w układ przepływowy i nie mierzy przepływu, lecz gęstość. Termometr natomiast stosuje się do pomiaru temperatury – ma zupełnie inną skalę i sposób działania, zazwyczaj opiera się na zjawisku rozszerzalności cieplnej cieczy, ciał stałych lub wykorzystuje czujniki elektroniczne. Termometr nigdy nie posiada pływaka w szklanej rurze, a rura ma zupełnie inne oznaczenia. Z kolei anemometr służy do pomiaru prędkości przepływu powietrza lub innych gazów, najczęściej wykorzystując wirnik lub elementy elektroniczne, i jest używany w zupełnie innych warunkach – najczęściej do analizy przepływu powietrza, a nie cieczy czy gazów przepływających przez rury. Typowym błędem jest skupianie się na obecności rurki lub skali pomiarowej, bez analizy funkcji pływaka, który jest kluczowym elementem odróżniającym rotametr od tych innych urządzeń. W warunkach przemysłowych wybór odpowiedniego przyrządu pomiarowego wymaga nie tylko znajomości jego budowy, ale przede wszystkim zrozumienia, jakie wielkości fizyczne mierzy oraz jakie są wymagania aplikacji – i to właśnie rotametr został zaprojektowany do pomiaru natężenia przepływu w układach zamkniętych, co czyni go najbardziej odpowiednim wyborem w przedstawionej sytuacji.