Na ilustracji widzimy przykład zastosowania spiralnego pionowego kolektora gruntowego w instalacji pompy ciepła. Ten typ kolektora w praktyce jest dość często stosowany, szczególnie tam, gdzie działka nie pozwala na rozłożenie długich, poziomych rur. Spiralny pionowy kolektor to nic innego jak zakręcona w formie spirali rura, która umieszczana jest pionowo w wykopie na głębokości sięgającej nawet kilku metrów. Pozwala to na efektywne wykorzystanie ciepła z głębszych warstw gruntu, gdzie temperatura jest bardziej stabilna przez cały rok. Z mojego doświadczenia wynika, że taka konstrukcja jest świetna na mniejszych posesjach, bo nie wymaga dużej powierzchni – wystarczy wykopać kilka głębszych otworów. Dobór tego rozwiązania jest zgodny z dobrymi praktykami branżowymi, a także z wytycznymi producentów pomp ciepła, którzy często rekomendują właśnie spiralne pionowe kolektory tam, gdzie warunki gruntowe i wielkość działki są ograniczone. Warto też pamiętać, że taki kolektor, mimo mniejszej powierzchni chłonnej względem poziomych rozkładów, potrafi zapewnić bardzo dobrą efektywność energetyczną systemu, szczególnie przy wysokim poziomie wód gruntowych. Branża docenia to rozwiązanie za prostotę montażu i przewidywalność parametrów pracy przez cały rok. Moim zdaniem, znajomość różnych typów kolektorów i ich zastosowań to klucz, żeby dobrze dobrać system do konkretnej inwestycji.
Wiele osób myli różne typy kolektorów gruntowych, co prowadzi do nietrafionych decyzji przy projektowaniu instalacji pompy ciepła. Spiralny poziomy kolektor charakteryzuje się tym, że rury spiralnie układa się płytko pod powierzchnią ziemi, zwykle na głębokości około 1,5 metra – takie rozwiązanie wymaga jednak sporej powierzchni działki, co nie zawsze jest możliwe, zwłaszcza na małych parcelach. Sondy pionowe natomiast to zupełnie inna technologia – wykorzystuje się tutaj odwierty o głębokości sięgającej nawet kilkudziesięciu metrów, w które wprowadza się rury U-kształtne. System ten jest droższy, ale pozwala na pozyskanie ciepła z bardzo głębokich i stabilnych termicznie warstw gruntu. Kolektory ze studniami czerpalnymi i zrzutowymi bazują z kolei na wykorzystaniu wód podziemnych – pobiera się wodę ze studni czerpalnej, przepuszcza przez wymiennik pompy ciepła i zrzuca do studni chłonnej lub rzeki. Takie rozwiązania wymagają jednak spełnienia szeregu formalności i uzyskania pozwoleń wodnoprawnych, a ich eksploatacja bywa dość skomplikowana. Typowym błędem jest patrzenie tylko na schematyczny rysunek i przypisywanie mu najbardziej znanej technologii, bez wnikania w szczegóły konstrukcyjne – tymczasem spiralny pionowy kolektor, jak na pokazanym rysunku, można łatwo rozpoznać po charakterystycznych pionowych zwojach rur, które są umieszczone w szeregu głębokich otworów. Pochopny wybór innego rozwiązania może prowadzić do kłopotów z wydajnością systemu, a czasem nawet do jego awarii, dlatego warto dobrze poznać wszystkie typy kolektorów zanim zdecydujemy, która technologia najlepiej sprawdzi się w konkretnych warunkach terenowych i gruntowych.