Na rysunku cyfrą 1 została oznaczona wiatrownica górna, czyli element ochronny montowany na krawędzi dachu, zwykle wzdłuż kalenicy lub na szczycie połaci dachowej. Moim zdaniem, bez niej żaden dach nie jest kompletny – chroni przed podwiewaniem wody, śniegu czy kurzu pod pokrycie dachowe, co w praktyce bardzo szybko wychodzi na jaw przy pierwszej większej wichurze. Wiatrownica górna, zgodnie z dobrymi praktykami rzemiosła dekarskiego, powinna być solidnie zamocowana i odpowiednio wyprofilowana, a jej zastosowanie to absolutny standard według wytycznych Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy oraz norm PN-EN dotyczących pokryć dachowych. Zdarzało mi się widzieć dachy bez tej listwy – efekt zawsze ten sam: przecieki i zniszczenia na poddaszu. Co ciekawe, montaż wiatrownicy górnej bywa czasem bagatelizowany przy małych obiektach, a to spory błąd, bo jej brak może prowadzić do podrywania pokrycia nawet podczas umiarkowanych podmuchów wiatru. W codziennej praktyce najczęściej spotyka się wiatrownice z blachy, ale spotkamy też wersje z drewna czy PCV, zależnie od systemu dachowego. No i jeszcze jedno – dobrze zamontowana wiatrownica górna poprawia estetykę zakończenia połaci, nadając dachowi taki wykończony, profesjonalny wygląd.
Wybór innego elementu niż wiatrownica górna jako odpowiedzi na to pytanie to dość powszechny błąd, bo pojęcia takie jak pas nadrynnowy, pas podrynnowy czy wiatrownica boczna często mylą się osobom, które nie miały jeszcze praktyki na budowie. Pas nadrynnowy i podrynnowy to elementy obróbki blacharskiej montowane przy okapie dachu, czyli tam, gdzie dach kończy się nad rynną. Ich zadaniem jest odpowiednie skierowanie wody opadowej do systemu rynnowego oraz ochrona brzegów połaci przed podciekaniem. Pas nadrynnowy zazwyczaj znajduje się bezpośrednio nad rynną, natomiast pas podrynnowy pod rynną, chroniąc deskę okapową. Często wydaje się, że skoro coś jest na krawędzi dachu, to musi być właśnie jeden z pasów – to taki typowy błąd myślowy wynikający z braku rozróżnienia strefy okapu i kalenicy. Z kolei wiatrownica boczna montowana jest na bocznych krawędziach dachu, równoległych do spadku połaci – jej główną funkcją jest zabezpieczenie dachu przed bocznym nawiewem wody i wiatru, a także estetyczne wykończenie boków połaci. W praktyce, jeśli spojrzymy na szczegółowe rysunki techniczne lub odwiedzimy place budowy, od razu rzuca się w oczy, że górna krawędź połaci, szczególnie przy dachach dwuspadowych, zawsze jest zabezpieczana specjalnie wyprofilowaną listwą, czyli właśnie wiatrownicą górną. Bez niej dach traci szczelność i odporność na warunki atmosferyczne, a pozostałe elementy, jak pasy czy boczne wiatrownice, nie pełnią tej funkcji. To wyraźnie pokazuje, dlaczego poprawne rozpoznanie wiatrownicy górnej jest tak istotne w praktycznym dekarstwie i dlaczego zamiana jej z innymi elementami prowadzi do błędów w wykonawstwie.
