Miecz to jeden z kluczowych elementów więźby dachowej, szczególnie w konstrukcjach krokwiowo-jętkowych czy płatwiowo-kleszczowych. Na rysunku cyfrą 2 oznaczono właśnie miecz, czyli skośną belkę usztywniającą połączenie dwóch innych elementów konstrukcyjnych, najczęściej słupa z płatwią lub kleszczami. Działa on na zasadzie rozpórki, która przeciwdziała odkształceniom bocznym i zwiększa sztywność całej konstrukcji. W praktyce, dobrze zamocowane miecze znacząco poprawiają stateczność dachu i zapobiegają przesuwaniu się elementów pod wpływem obciążeń wiatru czy śniegu. Z mojego doświadczenia wynika, że wielu cieśli lekceważy ten element, a potem wychodzą różne niespodzianki podczas eksploatacji, np. zarysowania ścian czy nawet pękanie więźby. W standardach branżowych, jak PN-B-03150:2000, podkreśla się rolę mieczy w zapewnieniu odpowiednich połączeń i przekrojów. Warto też pamiętać, że miecze muszą być odpowiednio przybite lub przykręcone, aby spełniały swoją rolę – żadna prowizorka tu nie przejdzie. Typowo wykorzystuje się drewno o wysokiej klasie wytrzymałości, np. C24 lub wyższej. W sumie, dobrze zaprojektowany i wykonany miecz to pewność, że dach przetrwa nawet ekstremalne warunki pogodowe.
W konstrukcjach dachowych istnieje wiele elementów, które mogą sprawiać trudność w rozpoznaniu, zwłaszcza gdy patrzy się na nie na rysunku technicznym. Jętka to poziomy element więźby dachowej, łączący przeciwległe krokwie na pewnej wysokości, dzięki czemu ogranicza ich rozstaw oraz przejmując część sił rozciągających. Często myli się ją z innymi elementami, szczególnie przez podobieństwo do innych poziomych belek. Natomiast kleszcze, które również pojawiają się w więźbach, to podwójne belki obejmujące słup i krokwie, spinające konstrukcję w poziomie w celu zwiększenia sztywności. Jednak ich układ i funkcja są zupełnie inne – służą głównie do przeciwdziałania siłom ścinającym i rozciągającym w płaszczyźnie konstrukcji, nie pełniąc roli elementów ukośnych. Z kolei wiatrownica to element usztywniający połacie dachu przed działaniem wiatru, zwykle montowany na krokwiach pod deskowaniem lub pokryciem dachowym – bywa mylona z mieczem przez swoją funkcję stabilizującą, jednak jej położenie i sposób działania są zupełnie inne. Częstym błędem jest utożsamianie wszystkich skośnych belek z wiatrownicami, ale w tradycyjnych więźbach to właśnie miecz odpowiada za usztywnienie w miejscach połączeń słupów z innymi elementami, działając jak zastrzał. Moim zdaniem, podstawą poprawnych odpowiedzi jest znajomość rysunku technicznego oraz rozumienie funkcji poszczególnych elementów – takie pomyłki wynikają najczęściej z nieuważnego czytania rysunku lub braku praktyki na budowie, gdzie każdy z tych elementów można zobaczyć na żywo i łatwiej je rozróżnić.